Poniżej znajduje się krótka charakterystyka podstawowych grup noży, dzięki której możecie Państwo wybrać nóż najlepiej pasujący waszym potrzebom. Charakterystyka ta jest dość umowna i granice pomiędzy poszczególnymi grupami mogą się zazębiać. Podstawowymi grupami noży są:

Taktyczne/ fightery – są to noże przeznaczone głównie do samoobrony i walki, ale na rzecz tych podstawowych funkcji nie są pozbawione cech użytkowych. Noże tego typu tworzone są najczęściej pod kontem służb mundurowych, operatorów jednostek specjalnych, najemników, bądź systemów walki. W tej grupie noży możemy spotkać się równie często z nożami o głowni stałej jak i z nożami składanymi. Ze względu na mnogość zadań, do jakich tego typu noże są wykorzystywane często stosuje się tutaj krawędzie tnące typu combo lub plain czasem zdarzają się również KT niesymetryczne. Noże z tej grupy zazwyczaj mają czernione ostrze, aby nie odbijało refleksów świetlnych, posiadają dużą głownie o szlifie płaskim pełnym lub częściowym oraz wklęsłym. Najczęściej stosowaną budową noża z ostrzem stałym są ful tang, hidden tang rzadziej rat tail tang, ze względu na ich dużą wytrzymałość, a podstawowymi typami głowni są tutaj clip point, sper point, tanto oraz różne wariacje tych typów, zazwyczaj z wydatną recurvą. Można się tutaj spotkać również z nożami o takimi profilu jak warncliff w tym z carambitami. Natomiast, jeżeli chodzi o typy rękojeści to królują tutaj agresywnie teksturowane G10, micarta oraz metal w niektórych modelach, z niższej półki możemy się spotkać z tworzywami takimi jak noryl, zytel, FRN lub kreatonem. Stal na tego typu nóż musi charakteryzować się dużą odpornością na niekorzystne warunki pracy, długo trzymać ostrość oraz łatwo ostrzyć się nawet w warunkach terenowych. Z tych właśnie względów najczęściej stosuje się tu stale „nierdzewne” takie jak s30v, 154cm, VG10, w nożach z niższej półki AUS 8, 440 lub 8cr13mov. W nożach z głownią składaną często spotyka się noże automatyczne, z systemami wspomagania oraz z szybkim otwieraniem typu wave. Natomiast głównymi materiałami na pochwy ze względu na trudne i specyficzne warunki pracy tych noży są tworzywa sztuczne bądź cordura lub nylon.

EDC – jest to skrót od angielskiego słowa Every Day Carry, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „do codziennego noszenia”. Noże tego typu jak sama nazwa wskazuje są nożami, które mają nam towarzyszyć w codziennym życiu i pomagać w nim. Nóż tego typu musi sprostać przeróżnym zadaniom, od przekrojenia bułki i posmarowania jej masłem po przygotowanie rozpałki na grilla, ognisko lub otworzenie puszki z farbą. Najczęściej spotykanymi nożami w tej grupie są noże z głownią składaną ze względu na ich niewielką wagę, łatwość w przenoszeniu i gabaryty, choć zdarzają się również noże z głownią stałą np. necki. Ze względu na to, że jest to największa grupa noży i najczęściej kupowana, wykorzystuje się tutaj wszystkie typy krawędzi tnącej, stali, rękojeści jak i szlify. Najlepiej w tego typu nożach sprawdzają się głownie clip point, drop point oraz modifiled sheepfoot ze względu na ich parametry oraz wszechstronność.

Survivalowe/ outdorowe – jest to bardzo szeroki przedział noży ze względu na dowolność interpretowania samego słowa survival i jego wszechstronność przez co często zazębia się z pokrewnymi działami jak myślistwo czy bushcraft. Survival w odróżnieniu od bushcraftu jest sztuką przetrwania w niekorzystnych warunkach. Głównie można wyróżnić survival leśny, survival miejski oraz survival ucieczkowy SERE. Jeśli chodzi o survival miejski to zazwyczaj mamy tu do czynienia z nożami EDC z głownią stałą i składaną o mocnej budowie, wielofunkcyjnymi nożami składanymi oraz z nożami taktycznymi, natomiast w przypadku SERE w większości z nożami taktycznymi i multitoolami.

Głównymi zadaniami, jakim poddawany jest nóż używany w survivalu leśnym i w outdorze jest obróbka drewna, oraz zadania obozowo/kuchenne jak cięcie, smarowanie, skórowanie. Nóż tego typu poza normalnymi zadaniami, jakie przed nim staną musi sprostać niekiedy bardzo ekstremalnym zadaniom jak kopanie w ziemi czy rozpalanie ognia za pomocą krzesania iskier grzbietem głowni o twardy kamień (krzemień). Ze względu na specyfikę pracy i duże obciążenia występujące w trakcie obróbki drewna, noże tego typu prawie zawsze są nożami o głowni stałej i budowie ful tang rzadziej hien tang. Jeśli chodzi o materiał rękojeści są to głównie materiały naturalne oraz micarta, kreaton, rzadziej g10. Jeśli chodzi o wielkość noża to zależy ona w dużej mierze od wiedzy i umiejętności użytkownika, typu terenu, pory roku oraz rodzaju aktywności. Noże survivalowo/ouddorowe mogą mięć niewielkie wymiary i wagę jak neck, dzięki czemu można nim wykonywać bardzo wygodnie precyzyjne prace oraz wygodnie go przenosić na pasie czy na szyi, lub mogą być duże i ciężkie, dzięki czemu spiszą się doskonale w rąbaniu czy batonowaniu nawet zmarzniętego i twardego drewna. Mamy do czynienia tutaj z ogromną rozpiętością długości głowni od 2 calowych po nawet 13-14 calowe głownie. Ludzie zabierający ze sobą jeden nóż zazwyczaj wybierają taki o uniwersalnych rozmiarach 4-6 cali, natomiast częsta praktyka wśród survivalowców czy ludzi zajmujących się outdorem jest noszenie dwóch noży, mniejszego (czasem składany) o długości od 2,5-5 cala przypięty do pasa bądź na szyi i większego 9-11 cali przypięty do plecaka lub w jego wnętrzu. Jeśli chodzi o profil głowni to najwygodniejsze w stosowaniu są drop pointy, lecz można się też spotkać z clip pointami i profilami typu kukri o gładkiej krawędzi tnącej i szlifie convex, pełnym płaskim rzadziej zerowym. Stalą najczęściej wykorzystywaną do produkcji noży survivalowych i ouddorowych jest stal łatwo korodująca tak jak 1095 czy sandvick ze względu na ich dużą odporność na złamania i wykruszenia choć spotyka się tu laminaty oraz stale „nierdzewne” jak VG10, 154cm czy stale proszkowe. Aby uchronić głownie przed korozją często zabezpieczane są one powłokami, które zmniejszają refleksy ułatwiają czyszczenie noża i zabezpieczają głownie przed wilgocią. Pochwy w tego typu nożach zazwyczaj są robione z tworzyw sztucznych lub z cordury/nylonu rzadziej ze skóry ze względu na jej niską odporność na trudne warunki atmosferyczne.

Kolekcjonerski – jest to wąska grupa noży i jej cechą jest zazwyczaj bardzo wysoka cena noża, bogate zdobienia bądź jego unikalność. Często w tej grupie możemy spotkać tak zwane noże custom, czyli produkowane ręcznie bądź na zamówienie, noże, które są sprzedawane w niewielkich ilościach, co czyni je bardzo rzadkimi, lub wycofane z produkcji. W tej grupie możemy również często spotkać się z nożami regionalnymi bądź rytualnymi. Nóż kolekcjonerski nie musi cechować się użytecznością, ale zazwyczaj są bardzo drogie lub dobrze prezentujące się, gdyż są wykonane z drogich lub szlachetnych materiałów, dzięki czemu potrafią zachwycić niejednego nożowego fana. Często zdarza się, że noże tego typu mają głownie z damastu, co dodaje im dodatkowego uroku.

Bushcraftowe – są to noże w zdecydowanej większości z głownią stałą nieprzekraczającą pięciu cali a ich głównym przeznaczeniem jest cięcie oraz struganie. Noże tego typu w przeciwieństwie do noży survivalowych nie są raczej używane do rąbania i batonowania ze względu na to, że ludzie zajmujący się buschcraftem (czyli sztuką życia w lesie) uzupełniają dobry nóż, dobrą siekierą oraz piłką do drewna. W zdecydowanej większości są to konstrukcje ful tang oraz tappered tang rzadziej rat tail tang. W nożach z niższej półki często spotkać można się z konstrukcją half tang i rękojeściami syntetycznymi. Do produkcji tego typu noży tak jak w przypadku noży survivalowych głównie wykorzystuje się stale „rdzewne” takie jak 1095 czy sandvick ze względu na ich dużą odporność i niską kruchość oraz łatwość w ostrzeniu. Jeśli chodzi o rękojeści prym wiedzie tutaj drewno oraz micarta czasem jest to skóra lub kość. Stosowany jest tutaj profil głowni typu drop point w połączeniu ze szlifem zerowym, co przekłada się na wyśmienite właściwości tnące oraz zapewnia łatwe ostrzenie w terenie. Ze względu na zadania, jakie są stawiane przed tego typu nożami stosuje się tu tylko krawędź tnącą typu plain oraz pochwy skórzane.

Myśliwskie – jak sama nazwa wskazuje jest to nóż przeznaczony dla myśliwych, który w dużej mierze ma pomóc przy oprawianiu upolowanej zwierzyny. W tej grupie noży można wyróżnić bardzo charakterystyczny nóż typu skinner, którego głównym celem jest skórowanie zwierząt. Często wstępuje tu głownia, w której przy czubku znajduje się gut hook o profilu clip point lup drop pint z szlifem pełnym, płaskim oraz wklęsłym. W produkcji noży myśliwskich wykorzystuje się w dużej mierze materiały naturalne na produkcję rękojeści i pochew, jakimi są skóry, kości, rogi, drewno, czasem micarta lub bardzo rzadko g10. Jeżeli chodzi o stal to widać coraz wyraźniejszy trend do korzystania ze stali nierdzewnych i długo trzymających ostrość jak s30v 154cm czy VG10, a w nożach z niższej półki AUS 8 8cr13mov czy 440.

Neck – jest to grupa niewielkich noży, noże o stałej głowni noszone na szyi. Głownie tych noży przeważanie nie przekraczają długości trzech cali a ich profil jest jak najmniejszy, aby łatwo można było ukryć taki nóż pod ubraniem. Necki są używane jako noże EDC survivalowe bushcraftowe a czasem nawet jako noże taktyczne. Noże tego typu mogą mieć różny profil głowni, szlif, typ stali oraz okładzin rękojeści (często jest to oplot ze sznurka). Jeżeli chodzi o pochwy najczęściej można spotkać pochwy z tworzyw sztucznych ze względu na ich dobre i pewne trzymanie ostrz, rzadziej ze skóry.

Scyzoryki/ Multitoole – są to noże składane wielofunkcyjne posiadają w sobie poza ostrzem inne narzędzia: piłki, śrubokręty, nożyczki otwieracze, pilniki itp., mogą mieć blokowane ostrza i narzędzia bądź nie. Multitoole w odróżnieniu od scyzoryków wyposażone są w duże kombinerki a rękojeści toola po rozłożeniu stanowią ich ramiona. W ramionach multitoola znajdują się pozostałe narzędzia. Noże tego typu często używane są jako noże EDC ze względu na ich wszechstronność a dobre markowe multitoole są w stanie zastąpić skrzynkę z narzędziami. Podstawową różnicą między multitoolem a scyzorykiem jest zazwyczaj dużo większa waga multitooli i ich wytrzymałość, a główną ich zaletą nad pozostałymi grupami noży jest ich większa „akceptowalność społeczna” zwłaszcza w porównaniu do noży taktycznych.

W większości scyzoryków główne ostrze wykonywane jest ze stali 420 lub 440 rzadziej ze stali wyższej klasy a szlif jest przeważnie pełny płaski, natomiast profil głowni to zazwyczaj drop point lub clip point. Rękojeści w przypadku scyzoryków zazwyczaj są wykonywane z tworzyw sztucznych, czasem ze wstawkami z kretonu lub g10. Niektóry firmy w swoich scyzorykach stosują bogato zdobione rękojeści z drewna, rogów, kości micarty.

W przypadku multitooli stosuje się większość dostępnych na rynku stali od 420, 440 w nożach z niższej półki, kończąc na stalach proszkowych jak CPM s30v dla półki wysokiej. Jeśli chodzi o profil głowni to zazwyczaj jest to clip point lub drop point natomiast szlif to przeważnie pełny płaski lub częściowy, czasem wklęsły. Rękojeści w zdecydowanej większości wykonywane są z różnych stopów stali nierdzewnej a w toolach z wyższej półki ze stopu aluminium lub tytanu. Ze względu na średnią wagę multitoola powyżej 200g do ich przenoszenia wykorzystuje się pokrowce ze skór, nylonu lub cordury, montowane na pas.

Motylki/balisongi – jest to rodzaj noża składanego, wymyślonego na Filipinach z pojedynczym ostrzem, którego głownia w pozycji złożonej znajduje się między dwoma ruchomymi ramionami a przed samoczynnym rozłożeniem blokuje je latch. Aby otworzyć nóż należy zwolnić latcha, rozłożyć „skrzydlato” poruszające się ramiona i po rozłożeni zabezpieczyć je przed złożeniem ponownie za pomocą latcha. Sposób, w jaki otwiera się balisongi, jak i jego widowiskowość pozwoliły na powstanie wielu sposobów bardzo efektownych otwierania tego typu noży. Mechanika działania balisongów czyni je również bardzo bezpiecznym dla użytkownika, gdyż nie ma tu możliwości przypadkowego odblokowania, lub uszkodzenia blokady i zamknięcia się noża na palce użytkownika. Dzięki temu, że obie krawędzie głowni są w pozycji zamkniętej zabezpieczone przez ramiona noża, można się spotkać w tych nożach z wszystkimi profilami głowni jak i typami krawędzi tnącej, a szlif to zazwyczaj pełny bądź częściowy płaski lub wklęsły. Również, jeżeli chodzi o rodzaj stali, z jakiego wykonane jest ostrze to jest to duży przedział od 420, 440 w motylkach z niższej półki, kończąc na stalach proszkowych jak CPM s30v dla półki wysokiej. W przypadku rękojeści w zdecydowanej większości stosowane są różnego rodzaju stopy metali z charakterystycznymi otworami, których celem jest zmniejszenie wagi noża i lepsze jego wyważenie, aby łatwiej wykonywać skomplikowane „triki”. Materiałem rękojeści są zazwyczaj stopy ze stali nierdzewnej w motylkach z niższej półki po aluminium i tytana w nożach z wyższej półki, czasem rękojeści metalowe posiadają wstawki z g10, drewna czy kretonu, rzadko stosuje się pełne rękojeści z g10 czy micarty.

Drop point – jest to głownia, w której występuje bardzo niewielki spadek grzbietu (wypukły bądź jest liną prostą) w kierunku czubka noża, a krawędź tnąca posiada bardzo wydatny brzusiec, który świetnie nadaje się do pracy w ciętym materiale. Geometria tego typu ostrza daje mu świetne parametry tnące i wytrzymały czubek zdolny do łatwego penetrowania twardych materiałów. Głownię tego typu posiadają głównie noże survivalowe, bushcraftowe, myśliwskie oraz EDC

Spear point – głownia o symetrycznym bądź zbliżonym do symetrycznego spadkiem grzbietu i brzuśca noża. Brzusiec nie jest wyraźnie zaznaczony, co skutkuje średnimi właściwościami tnącymi, natomiast wytrzymałość i zdolności penetracyjne sytuują ten typ głowni pomiędzy drop pointem a clip pointem. Ta geometria wykorzystywana jest najczęściej w nożach EDC i nożach taktycznych.

Clip point – w tego typu głowni występuje duży spadek grzbietu głowni w kierunku czubka najczęściej lekko wklęsły bądź prosty. Krawędź tnąca posiada dość wyraźny brzusiec, dzięki czemu nóż dobrze tnie materiały. Czubek w tego typu głowni jest cieńszy niż w przypadku drop pointa, co przekłada się na jego większe zdolności penetracyjne kosztem zmniejszenia wytrzymałości. Szczególnie ciekawą odmianą tego stylu głowni jest Bowie, która posiada duży wklęsły spadek dodatkowo zaostrzony, bądź z już wyprowadzonym szlifem gotowym na przyjęcie KT i wyraźny jelec. Głownie o tej geometrii wykorzystuje się głownie na noże typu taktycznego, EDC, myśliwskie, rzadziej na noże survivalowe ze względu na tendencje do „zjadania batona” przez spadek grzbietu (fałszywe ostrze) w trakcie procesu obróbki drewna.

Tanto – tego typu głownia wywodzi się bezpośrednio z profilu głowni japońskich mieczy i noży. W głowni nie występuje spadek grzbietu, grzbiet przechodzi pod ostrym kontem w czubek, a następnie następuje drugie załamanie, które tworzy właściwą krawędź tnącą. Noże te są głównie przeznaczone jako noże do walki i skutecznego szybkiego zadawania głębokich i ciężkich obrażeń. Głownie te cechują się tak naprawdę dwiema krawędziami tnącymi, krótką znajdującą się z przodu głowni i długą tworząca właściwy KT. Złączenie tych dwóch krawędzi tworzy ostry czubek, który skupia siłę wyprowadzonych cięć w jednym niewielkim punkcie, co pozwala na rozcięcie bądź przebicie trudno penetracyjnego materiału. Czubek tego typu głowni jest duży i masywny, przez co bardzo wytrzymały, ma małe zdolności penetracyjne, jednak po wbiciu pozostawia duży otwór penetracyjny. Geometrie tego typu stosuje się głównie na noże typu taktycznego rzadziej na EDC

Recurve – jest to nie tyle typ głowni, co specyficzny profil krawędzi tnącej. Krawędź tnąca przypomina swoim kształtem literę S. Taki kształt przekłada się na doskonałe parametry tnące, gdyż cięcie takim profilem powoduje pogłębianie cięcia i dodatkowo zagarnianie materiału. Recurva pozwala również wygodnie przenosić środek ciężkości wzdłuż osi głównie w trakcie produkcji głowni w zależności od przeznaczenia noża. Głownie o takim kształcie KT stosuje się do wielu typów noży, począwszy od noży EDC i myśliwskich po noże taktyczne oraz survivalowe.

Kukri - ten kształt głowni wywodzi się bezpośrednio od tradycyjnych noży używanych przez nepalskich górali. Nepalczycy używali tego typu głowni do wszelkiego rodzaju prac terenowych, rolniczych jak i również do walki i jako noża rytualnego. Tego typu noże są nieodzowną częścią oporządzenia słynnych Gurkhów jak i również symbolem ich oddziałów w szeregach armii brytyjskiej. Jest to stosunkowo duże ostrze o bardzo wydatnej recurvie i powiększonej wysokości głowni w okolicy brzuśca. Noże o tej geometrii spisują się świetnie jako noże terenowe i survivalowe dzięki przesunięciu środka ciężkości w kierunku czubka, nóż doskonale rąbie. Dzięki swojej dużej recurvie świetnie zagarnia materiał podczas cięcia i jednocześnie świetnie je pogłębia.

Warncliff – grzbiet tej głownie posiada stały spadek w kierunku ostrza, a krawędź tnąca jest lekko, bądź wydatnie wklęsła. Taki profil przypomina z wyglądu pazur bądź dziób drapieżnego ptaka. Głownia o tej geometrii posiada słabe właściwości penetracyjne natomiast świetnie zagarnia materiał i przytrzymuje go na KT. Głownie o tej geometrii wykorzystywane są najczęściej jako noże ratownicze (wówczas często z ostrzem combo lub serrated), noże specjalnego przeznaczania, bądź jako noże taktyczne. Najbardziej charakterystycznym i najbardziej znanym typem noża o tego typu głowni jest carambit.

Carambit - wymyślone zostały jako noże do walki na terenach Azji południowo-wschodniej, szeroko rozpowszechnione na Archipelagu Malajskim. Ze względu na skuteczność i prostotę użycia tego noża stworzono wiele bardzo efektywnych i szybkich systemów walki nim. Noże te posiadają duże kółko na palec, dzięki czemu prawie niemożliwe jest wytrącenie go z ręki, kółko umożliwia również doskonałe operowanie ostrzem w trakcie zwarcia. Niewielkie rozmiar carambitów ułatwiają ich skryte przenoszenie a systemy szybkiego dobywania ułatwiają szybkie dobycie noża w stresowej sytuacji. Rozmiary te umożliwiają też skuteczne operowanie nożem w bardzo bliskim starciu toczącym się w ciasnych pomieszczeniach, a zakrzywiony KT pozwala wykonywać precyzyjne cięcia biomechaniczne i „przytrzymywać” broń bądź części ciała przeciwnika.

Sheepfoot – grzbiet ostrza jest tutaj w większości prosty i posiada stosunkowo duży spadek przy czubku a krawędź tnąca jest prosta bądź lekko wypukła. Jest wiele odmian tego typu głowni oznaczanych najczęściej słowem modifiled, i często można je rozróżnić tylko poprzez to, w jaki sposób producent je zaklasyfikował, gdyż niektóre, modifiled sheepfoot przypominają modifiled tanto i na odwrót. Ze względu, że klasyczne profile sheepfoot nie posiadają ostro zakończonego czubka, najczęściej wykorzystywane są na noże ratownicze, gdyż zmniejszają szanse zranienia poszkodowanego w trakcie akcji ratowniczej.

Sztylet – jest to głownia, w której szlif jest symetryczny po obu stronach, nie ma tutaj grzbietu ostrza gdyż KT jest wyprowadzone po obu stronach, co czyni taki nóż, nożem obosiecznym. Czubek jest ostry i w przekroju tworzy wielokąt, a obosieczność noża powoduje dodatkowe obrażenia przy pchnięciach. Zaletą tego profilu głowni są doskonałe zdolności penetracyjne przy relatywnie wytrzymałym czubku i możliwość dokonywania cięć obiema krawędziami. Taka geometria najlepiej spisuje się do tego, do czego została zaprojektowana, czyli głównie w nożach taktycznych. Najczęściej są stosowane w nożach o stałej głowni z racji posiadania obustronnego KT, choć w nożach typu OTF (Out The Front) oraz motylkach z racji ich mechaniki również jest chętnie stosowana.

Gut hook – jest to nie tyle typ głowni, co sposób zakończenia grzbietu głównie w nożach myśliwskich, choć sam hak znalazł szerokie zastosowanie w ratownictwie. Grzbiet przy czubku przechodzi w specyficzny hak, którego pierwotnym zadaniem było ułatwienie myśliwemu oprawiania zwierzyny. Zahaczenie takiego haka o skórę zwierzyny pozwala ją spokojnie rozciąć nie martwiąc się o uszkodzenie ostrym czubkiem noża narządów wewnętrznych zwierzyny. Hak tego typu świetnie nadaje się do oprawiania zwierząt cięcia sznurków lin i plastikowych opasek zaciskowych, a w ratownictwie specjalne rescue hook są wykorzystywane do bezpiecznego rozcinania pasów i odzieży poszkodowanych. Stosowane głównie w nożach myśliwskich z głownią stałą rzadziej w nożach składanych i multitolach.

Krawęć tnąca (KT) jest to część głównie odpowiadająca za cięcie materiału. Stosuje się różne nachylenia konta, jednak najczęściej stosuje się od 20 do 30 stopni. Stosuje się trzy podstawowe typy krawędzi tnących:

Plain – jest to krawędzi gładka na całej swojej długości, cechuje się bardzo dobrymi parametrami cięcia, nie szarpie a cięcia są gładkie i równe. Najłatwiejszy KT w ostrzeniu gdyż nie wymaga stosowania pilników, bądź specjalnie wyprofilowanych ostrzałek.

Serrated – krawędź ząbkowana na całej swojej długości. Ząbki mogą mieć różną geometrię i kształt w zależności od producenta głowni. Świetnie nadaje się do cięcia włóknistych materiałów takich jak liny, taśmy, sznurki, worki, nie nadają się za bardzo do cięcia miękkich materiałów. Cięcia wykonywane tą krawędzią są bardzo agresywne. Ząbki nawet przytępione są w stanie szarpać materiał i dzięki temu go przeciąć. Tego typu KT stosuje się najczęściej w nożach ratowniczych. Do ostrzenia tej krawędzi wymagane są pilniki bądź specjalnie wyprofilowane ostrzałki.

Combo - Jest to połączenie dwóch poprzednich typów KT. Najczęściej spotyka się ząbkowanie na długości 1/3 zaczynające się od strony rękojeści. Tego typu kombinacja pozwala na wykorzystywanie danej części KT w zależności od specyfiki ciętego materiału.

Niesymetryczne KT – tego typu krawędź stosowana jest bardzo rzadko i głównie w nożach taktycznych. Cechuje się tym, że sam szlif może być wyprowadzony normalnie bądź tylko z jednej strony natomiast samą krawędź tnącą ostrzy się tylko z jednej. Zaletą tej krawędzi są bardzo dobre parametry cięcia (odnośnie przeznaczenia taktycznego) duża odporność na wykruszenie się krawędzi i łatwość w ostrzeniu nawet w warunkach terenowych. Najbardziej znanymi firmami wykorzystującymi ten KT jest firma EMERSON i CRKT.

Szlif wklęsły – bardzo łatwy w produkcji rodzaj szlifu. W przekroju powierzchnie boczne tego szlifu są lekko wklęsłe, dzięki czemu szlif przy KT posiada niewielką grubość, co przekłada się na bardzo dobre cięcie materiałów na niewielkiej głębokości. Przy głębokich cięciach nóż może lekko klinować się w materiale. Niewielka grubość szlifu przy KT powoduje zmniejszenie wytrzymałości KT na wykruszenia. Noże o takim typie szlifu świetnie nadają się na noże myśliwskie oraz kuchenne.

Szlif płaski – jeden z najczęściej stosowanych szlifów. W przekroju powierzchnie boczne tego szlifu są płaskie, dzięki czemu głownia zmniejsza swoja grubość w sposób stały od początku do samego KT. Dobrze spisuje się przy głębokim i płytkim cięciu. Wyróżnia się dwa podstawowe typy tego szlifu:

Częściowo płaski (saber grand) – szlif zaczyna się w pewnej odległości od grzbietu noża. Częściowo płaski szlif pogarsza właściwości tnące noża zwiększając jego wytrzymałość. Najczęściej wykorzystywany w nożach taktycznych EDC survivalowych.

Pełen płaski (full flat grand) – szlif ten zaczyna się bezpośrednio od grzbietu i kończy się przy KT. Ma on lepsze właściwości tnące niż szlif częściowo płaski, natomiast jest mniej wytrzymały. Tego typu szlif stosuje się najczęściej do noży kuchennych, survivalowych, EDC

Szlif wypukły (Convex) - boczne krawędzie tego szlifu w przekroju maja kształt wypukły, schodzą one od grzbietu głowni łukami wypukłymi do KT. Przejście między KT a szlifem jest prawie niezauważalne. Szlif ten posiada dobre właściwości tnące, głownia jak i krawędź tnąca jest bardzo wytrzymała. Wymaga on jednak specyficznej techniki ostrzenia, specjalnych past lub papierów ściernych. Wykorzystywany jest rzadko i tylko kilka firm stosuje ten szlif. Świetnie spisuje się w nożach survivalowych, dużych nożach terenowych i siekierach.

Zero Grand (szlif zerowy) – tego typu szlif w przekroju przypomina szlif częściowo płaski z tą różnicą, że krawędzie boczne szlifu płynnie przechodzą w KT. Dzięki temu płynnemu przejściu szlifu w KT nóż jest bardzo ostry i świetnie tnie różnego rodzaju materiały, natomiast ze względu na bardzo cienki KT trzeba uważać na jego wykruszenia przy naprężeniach bocznych. Specyfika tego szlifu pozwala w prosty i łatwy sposób naostrzyć nóż, gdyż opiera się on całą powierzchnią szlifu na powierzchni ściernej ostrzałki. Głownie z tym szlifem w szczególności występują w nożach bushcraftowych, skandynawskich czasem w survivalowchy.

Budowa noża z głownią stałą tak naprawdę w dużej mierze definiuje jego wytrzymałość, ciężar jak również zastosowanie. Budowę tych noży klasyfikuje się po długości i kształcie trzpienia (tang’a), do którego bądź w oku którego montowana jest rękojeść. Wyróżnia się następujące budowy noży z głownią stałą:

Ful tang –jest to typ budowy noża, w której trzpień noża nie zmienia swojej wysokości lub szerokości i przechodzi przez całą długość rękojeści tworząc równocześnie jej zarys. Bezpośrednio do tego trzpienia montowane są okładziny. Jest to najbardziej wytrzymała budowa noża, ale również i najcięższa. Jeśli w rękojeściach tego typu tang zwęża się ku końcowi rękojeści wówczas taki typ budowy noża nazywany jest, tappered tang. Jest bardzo szeroko stosowany w nożach survivalowych, taktycznych bushcraftowych, myśliwskich neckach czasem w EDC

Hidden tang - w tym typie trzpień noża znajduje się wewnątrz rękojeści, ma mniejszą od niej wysokość, ale stałą na całej swojej długości (ale nie jest tak cienki jak rat tail tang) i z reguły przechodzi prawie przez całą długość rękojeści. Rękojeść jest tutaj często natryskiwana na trzpień bądź tak kształtowana, aby cały tang znajdował się wewnątrz niej. Noże tej budowy klasyfikują się na drugiej pozycji pod względem wytrzymałości, natomiast często są znacznie lżejsze od noży typu ful tang. Dużą zaletą tego typu noży jest odizolowanie stalowego tanga od dłoni użytkownika, co poprawia komfort pracy w niskich temperaturach, zmniejsza wibracje w trakcie rąbania czy batonowaniu. Swego rodzaju odmianą tego typu budowy jest encapsulated tang. W tego typu konstrukcji tang tworzy wstępny zarys rękojeści a okładziny są nakładane na niego niewielką grubością (często stosuje się tu metody natryskowe) Najczęściej stosuje się konstrukcje noży z ukrytym trzpieniem jako noże EDC bushcraftowe myśliwskich taktyczne i survivalowe.

Rat tail tang – tego typu budowa noża charakteryzuje się tym, że trzpień jest cieńszy od rękojeści natomiast przechodzi przez całą jej długość lub jest nawet nieco dłuższy i kończy się zakotwiczeniem, które uniemożliwia wysunięcie się głowni wraz z tangiem z rękojeści. Zakotwiczenie to może mieć charakter artystyczny, użytkowy (np. służyć za młotek czy zbijak do szyb) bądź ofensywny (skull crusher) Tego typu rozwiązanie bardzo często stosowane jest w nożach ze skórzanymi i drewnianymi rękojeściami, choć również spotyka się je w połączeniu z innymi materiałami. Jest to nóż o średniej wytrzymałości, ale za to bardzo lekki i wygodny. Budowa świetnie izoluje rękę użytkowania przed niskimi temperaturami i wibracjami płynącymi bezpośredni z tanga, równocześnie zapewniając nożowi pełną funkcjonalność. Konstrukcja ta najczęściej stosowana jest w nożach kolekcjonerskich myśliwskich bushcraftowych oraz taktycznych.

Half tang/Push tang – jest to prawie identyczna budowa noża jak w przypadku hiden tang z tą zasadniczą różnicą, że trzpień może się zwężać i kończy się znacznie przed końcem rękojeści, najczęściej kończy się w odległości 1/3-2/3 od początku rękojeści. Rękojeści w tych nożach są najczęściej nasuwane bezpośrednio na tang i sklejane z nim bądź montowane do niego za pomocą pionów lub śrub. Noże o tej budowie nie posiadają dużej wytrzymałości, ale charakteryzują się niską wagą i niskimi kosztami oraz prostotą produkcji. Często spotykana budowa noży w przypadku noży kuchennych, bushcraftowych, EDC oraz myśliwskich.

Podstawowym materiałem, z którego wykonuje się głownie noży jest stal. Stal jest to stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi. Rodzaje stali rozróżnia się po ich składzie chemicznym, a jednym z najważniejszych parametrów stali jest jej twardość wyrażana najczęściej w skali Rockwella.(HRc)

Skala twardości Rockwella - jest to zespół skal stosowany do pomiarów twardości metali. Polega ona na pomiarze głębokości wcisku wgłębnika, który w przypadku stali wysoko hartowanych ma kształt stożka diamentowego o kącie wierzchołkowym 120° i promieniu zaokrąglenia 0,2 mm. Metoda ta jest mało inwazyjna, ponieważ na badanym materiale pozostawia niewielki ślad, więc można ją stosować do gotowych wyrobów.

420 – Jest wiele odmian tej stali, głównie ze względu na inny udział procentowy dodatków stopowych i węgla, które mają podnieść jej parametry. Stale z tej rodziny cechują się bardzo dobrą odpornością na korozje, łatwością ostrzenia. Ich największą wadą jest słabe trzymanie ostrości. Stosowane jest najczęściej w tanich nożach oraz jako stal na linersy.

440 – Podobnie jak w przypadku stali 420 jest wiele odmian tej stali ze względu na udział procentowy dodatków stopowych i węgla. Jest to stal lepsza niż 420 pod względem trzymania ostrości, zachowała przy tym dużą odporność na korozję i łatwość w ostrzeniu. Szczególnie dobrą stalą z tej rodziny jest 440C. Przy odpowiedniej obróbce termicznej można otrzymać dobrą głownię. Stosowana na noże z niskiej i średniej półki.

AUS 6 – Jest to bardzo trudno korodująca stal produkcji Japońskiej, parametrami i jakością odpowiada stali 420. Ze względu na swoją odporność na korozję świetnie spisuje się w wilgotnym środowisku i w środowisku wodnym. Używana do produkcji tanich noży choć występuję również w nożach ze średniej półki.

AUS 8 – Stal zbliżona parametrami do stali 440, produkcji Japońskiej. Dobra stal wykorzystywana przez wielu producentów noży. Dzięki odpowiedniej obróbce technicznej można zrobić z niej całkiem dobrą głownię. Wykorzystywana do produkcji noży ze średniej półki.

8cr13mov – Jest to stal produkcji Chińskiej. Parametrami i składem zbliżona do stali AUS 8, trochę mniej odporna na korozję. Ostatnimi laty cieszy się bardzo dużą popularnością wśród producentów noży, głównie ze względu na stosunek ceny do jakości, oraz przeniesieniu większości produkcji przez czołowych producentów noży do Chin. Wykorzystywana do produkcji noży z niskiej i średniej półki cenowej.

154CM – Jest to bardzo dobra stal produkowana w USA. Cechuje się długim trzymaniem ostrości, ponieważ daje się wysoko hartować. Jest bardziej podatna na korozje i krucha niż stale 440, AUS 8, lecz przy codziennym użytkowaniu problem raczej niezauważalny (wystarczy ją wytrzeć po kontakcie z wodą, nawet o przysłowiowe „kolano”). Twardość głowni wydłuża proces ostrzenia, natomiast nóż można bez problemów ostrzyć na ostrzałkach ceramicznych. Stal głównie stosowana do produkcji noży typu EDC (ale nie tylko) z wysokiej i średniej półki.

VG10 – Świetna stal produkcji Japońskiej słabiej trzymająca ostrość od stali 154CM ale za to mniej krucha i łatwiejsza w ostrzeniu. Odporność na korozje zbliżona jest również do stali 154CM. Stosowana jest do produkcji noży ze średniej i wysokiej półki.

CPM S30V – Bardzo droga i zaawansowana technicznie stal proszkowa produkowana w USA. Technika wytwarzania tego typu stali pozwala na wprowadzanie do jej składu dużej ilości węgla, co przekłada się na możliwość bardzo wysokiego hartowania. Cechuje ją bardzo długie trzymanie ostrości. Odporność na korozje na poziomie stali 154CM i VG10. Twardość głowni przekłada się na trudność ostrzenia, do ostrzenia zaleca się stosowanie diamentów do wykończenia konta tnącego ceramiki. Stal świetna na noże typu EDC, stosowana do noży z wysokiej półki.

1095, 1095 CroVan 1096 …. – Stal węglowa szeroko wykorzystywana do produkcji noży outdorowych ze względu na swoją odporność i niską kruchość. Odpowiednio obrobiona termicznie dobrze trzyma ostrość. Jest to stal łatwo korodująca, więc należy ją wycierać do sucha po kontakcie z płynami i wilgocią oraz czasem przesmarować szmatką nasączoną olejem. Łatwo się ostrzy, nawet w warunkach terenowych. Stosowana do produkcji noży ze średniej i wysokiej półki.

Sandvick – Dobra stal na głownie produkcji Szwedzkiej. Jest kilka odmian tej stali jednak najczęściej stosowaną jest 12c27. Stal parametrami przypominająca stale z rodziny 440. Stal tą upodobali sobie skandynawscy producenci noży, głównie do noży o przeznaczeniu bushcraftowym i survivalowym.

Nóż składany - jak sama nazwa wskazuje posiada system rozkładania, który w czasie transportu zapewnia bezpieczeństwo użytkownikowi, poprzez osłonięcie krawędzi tnącej i czubka noża, oraz ułatwia przenoszenie noża zmniejszając jego wymiary. W klasycznych nożach składanych i w większości scyzoryków spotyka się najczęściej zagłębienie umożliwiające otworzenie głowni noża po uprzednim zahaczaniu go o paznokieć, bądź grzbiet głowni wystaje na tyle z rękojeści, że można za niego złapać i w ten sposób go otworzyć. Jest to rozwiązanie, które nie sprawdza się w momencie, kiedy musimy nóż otworzyć za pomocą jednej ręki bądź zrobić to w rękawiczkach czy zmarzniętych dłoniach. Dodatkowo takie rozwiązanie jest dość powolnym sposobem otwierania noża. Ze względu na te wady producenci noży wymyślili szereg sposobów otwierania noży. Systemy te mogą mieć różne nazwy, kształty, mechaniki działania natomiast mają jedno podstawowe zadanie, umożliwić jak najszybsze, najbardziej pewne, intuicyjne, otworzenie noża jedną ręką (nawet zmarzniętą czy w grubej rękawiczce) w sytuacjach stresowych i dynamicznie rozwijających się, bez względu na warunki atmosferyczne. Systemy te również muszą na tyle mocno trzymać głownie w pozycji zamkniętej (bezpiecznej) żeby w przypadku transportu nie pozwalały, aby głownia samoistnie otworzyła się np. w kieszenie. Do podstawowych systemów otwierania noży można zaliczyć

Kołek/ dysk – są to specjalnie wyprofilowane i teksturowane elementy, które po oparciu na nich kciuka pozwalają jednym płynnym i szybkim ruchem otworzyć głownie. Kołki mogą być jedno stronne lub dwustronne, nie musza być symetryczne. Dyski montowane są bezpośrednio na grzbiecie głowni i są obustronne natomiast kołki są montowane w nagwintowanych otworach w niewielkiej odległości od grzbietu. Główną cechą decydującą o czasie i wygodzie otwarcia jest tutaj oddalenie kołka lub dysku od krawędzi rękojeści w pozycji zamkniętej bądź wyprofilowanie rękojeści w sposób ułatwiający zahaczenie kołka lub dysku palcem oraz jego wysokość i faktura. Ze względu na prostotę działania i możliwość otwarcia w grubych rękawicach lub rękawicach taktycznych, najczęściej stosowany w nożach taktycznych i EDC. Wadom tego rozwiązania jest to, że czasem kołek może przeszkadzać w trakcie cięcia materiału.

Otwory – są to otwory o zróżnicowanym kształcie znajdujące się bezpośrednio przy grzbiecie głowni, w które przy otwieraniu wsuwa się część palca i jednym płynnym ruchem otwiera nóż. Cechą decydującą o szybkości i łatwości otwarcia jest kształt otworu, jego średnica i faktura powierzchni wewnątrz otworu, niektóre modele noży taktycznych posiadają specjalnie powiększone otwory, aby można było je otwierać bez problemów w rękawiczkach. Sposób otwierania głowni za pomocą otworu opatentowała i rozpowszechniła firma spyderco, dlatego czasem na okrągły otwór do otwierania mówi się spyderhole. Rozwiązanie tego typu zawsze pozwala na otwierania noża za równo prawa jak i lewą ręką. Zaletą otworu jest to, że nic się nie klinuje w trakcie cięcia i możemy wykorzystać całą długości krawędzi tnącej. Wadom natomiast jest swego rodzaju obniżenie wytrzymałości przez wybranie materiału z głowni i możliwość zatykania/zabrudzenia się otworu przez różnego rodzaju lepkie materiały (kremy do kanapek, masła, serki tłuszcz z wędlin, kawałki mięsa itp.) Przy noszeniu typu tip up można w łatwy sposób przy pomocy plastikowej opaski zaciskowej przerobić nóż tak, aby otwierał się sam przy odpowiednim wyciąganiu go z kieszeni działa on wówczas na podobnej zasadzie jak weve.

Flipper – ten sposób otwierania noża jest raczej stosowany jako sposób dodatkowy obok otworu, kołka czy dysku, bardzo rzadko stosowany samodzielnie. Kiedy nóż jest zamknięty na grzbiecie rękojeści wystaje niewielki haczyk delikatnie zakrzywiony w stronę czubka, który po szybkim ściągnięciu go palcem wskazującym w stronę końca rękojeści powoduje otwarcie noża. Ruch ten można dodatkowo przyspieszyć poprzez dołożenie do niego ruchu nadgarstka. Po otwarciu ów haczyk tworzy świetną gardę zapobiegającą się ześlizgnięciu palcy na krawędź tnącą. Zaletą tego systemu jest głównie to, że nic nie przeszkadza w cięciu a głownia nie jest w żaden sposób osłabiona. Wadą natomiast jest to, że w przypadku noża bez żadnych sprężyn wspomagających otwarcie może nie nastąpić do końca, kiedy nóż jest zabrudzony (zwłaszcza podkładki musza płynnie chodzić), bądź pod wodą.

Wave – ten system raczej nie jest stosowany jako jedyny sposób otwierania noża, zazwyczaj jako dodatkowy system szybkiego otwarcia. Wgląd tego rodzaju systemu otwarcia różni się znacząco pomiędzy różnymi producentami, jednak zasada jego działania jest taka sama. System weve otwiera się poprzez zaczepienie specjalnej wypustki bądź haczykowatego rozpoczęcia grzbietu głowni o krawędź kieszeni, co następnie powoduje otworzenie się noża już w trakcie dobywania go. Jest to jeden z najszybszych sposobów otwierania noża, dlatego najczęściej wykorzystywany jest w nożach taktycznych i EDC

OTF – jest to skrót od słowa Out The Front, co oznacza w dosłownym tłumaczeniu, nóż otwierany od przodu. W większości noże tego typu są nożami automatycznymi, gdzie po przesunięciu odpowiedniego suwaka bądź poprzez naciśniecie guzika, głownia noża jest wysuwana z rękojeści od strony frontowej. Tego typu noże są bardzo bezpieczne gdyż nawet gdyby zawiodła blokada ostrza nóż nie zamknie się na palcach użytkownika tylko wpadnie do środka rękojeści. Dodatkowy atutem OTFuw jest to, że można w nich stosować głownie obosieczne. Główną wadą tych noży jest występowanie niewielkich wahań ostrz w różnych płaszczyznach (BP), często bardzo wysoka cena i prawdopodobieństwo nie wysunięcia bądź nie zablokowania się ostrza w pozycji otwartej po „odpaleniu” noża. W tym systemie można rozróżnić dwa zasadnicze typy otwierania: duble action i single action. Duble actionn różni się tym, że mechanika noża pozwala na rozłożenie noża i złożenie automatycznie za pomocą przycisku a single action pozwala tylko na wysunięcie noża, a schowanie następuje ręcznie i od razu napina sprężynę do następnego otwarcia. Przeważnie stosowana w nożach taktycznych i kolekcjonerski, rzadziej EDC

Systemy wspomagające otwieranie – ten sposób otwierania tak naprawdę zrodził się, aby ominąć przepisy prawne, które zabraniały używania noży w pełni automatycznych. Noże z tym systemem wyposażane są w główny system otwierania (kołki, dyski, otwory, flippery) a po wstępnym zainicjowaniu ruchu otwierającego następuje aktywacja sprężyny, która szybko rozkłada ostrze. System ten wymusza na użytkowniku zainicjowanie ruchu otwierającego, co pozwala stosować go w miejscach gdzie noże w pełni automatyczne są zakazane. W nożach tego typu występuje często dodatkowa blokada przed przypadkowym otwarciem się noża. Zaletą systemów wspomagania jest to, że nóż zachowuje 100% sprawności i funkcjonalności nawet, jeśli ma popsuty system wspomagający, zdecydowanie niższa cena w porównaniu do noży w pełni automatycznych i OTF. Ze względu na cenę chętnie wykorzystywany w nożach EDC oraz taktycznych.

Auto – noże w pełni automatyczne, gdzie wystarczy nacisnąć odpowiedni przycisk bądź przesunąć odpowiedni suwak a głownia zostanie samoczynnie otwarta i zablokowana w pozycji otwartej (czasem stosowane są dodatkowe systemy otwierania jak kołek, dysk czy otwór). Noże tego typu są najczęściej wyposażane w manualne bezpieczniki, które uniemożliwiają przypadkowe otwarcie noża. Główną zaletą tych noży jest to, że przeważnie nie stosuje się w nich dodatkowych systemów otwierania, co czyni głownię wytrzymałą i zapewnia pełną funkcjonalność na całej jej długości. Wada tych noży jest najczęściej bardzo wysoka cena i trudności bądź w drastycznych sytuacjach całkowite uniemożliwienie otwarcia noża w przypadku awarii sytemu automatycznego otwierania. Stosowany najczęściej w przypadku noży taktycznych EDC i kolekcjonerskich.

Balisong/ motylki – są dość specyficzną grupa noży, powstała na Filipinach. Składa się on z czterech podstawowych części dwóch ruchomych ramion, ostrza oraz blokady zwanej leath. Gdy nóż jest zamknięty, głownia jest w pełni zabezpieczona między ramionami. Otwarcie noża następuje poprzez rozłożenie „skrzydlato” poruszających się ramion, które tworzą rękojeść.

W większości noży składanych, multitoli jak i w niektórych scyzorykach można się spotkać z tym, że ostrze jest blokowane w pozycji otwartej uniemożliwiając tym samym zamknięcie się go na palcu użytkownika podczas pracy. Niektóre firmy stosują poza główną blokadą dodatkową blokadę zabezpieczającą tą pierwszą przed przypadkowym odblokowaniem bądź przed jej puszczeniem pod dużym obciążeniem. Jest wiele typów blokad a większość jest wariacjami bądź lekko zmienionymi ze względów prawnych i patentowych projektami dobrze znanych blokad. Nigdy jednak nie należy celowo obciążać grzbietu głowni statycznie czy dynamicznie w celu testu blokady, gdyż może się to skończyć obrażeniami ciała, ponieważ nawet najbardziej wytrzymała blokada z najdroższego noża nie daje 100% pewności!

Liner lock – jest to blokada głowni, w której ostrze blokowane jest w pozycji otwartej za pomocą specjalnie wygiętego i sprężynującego do wewnątrz fragmentu szkieletu noża, który zapiera się o skośnie wyprofilowaną tylnią część głowni, uniemożliwiając w ten sposób jej zamknięcie. Aby zwolnić tego typu blokadę należy kciukiem przesunąć ją na zewnątrz i palcem wskazującym lekko nacisnąć na grzbiet głowni w kierunku zamknięcia. Elementem blokującym głownię w pozycji zamkniętej jest kulka w listku blokady nazywana deten ball. Zaletą tej blokady jest płynność i łatwość działania, otwarta konstrukcja noża oraz prostota samej blokady. Główną wadą tej konstrukcji jest możliwość zacięcia się gdyż w trakcie odblokowywania palce użytkownika znajdują się w osi zamykającego się ostrza, oraz to że jest przeznaczona dla osób prawo lub lewo ręcznych. Firma CRKT w swoich nożach z ta blokadą dodatkowo stosuje system LAWKS, który blokuje sam liners przed zwolnieniem go co czyni blokadę o wiele mocniejszą. Swoistą odmianą tej blokady a w zasiądzie to jej odwróceniem jest stosowana przez firmę Spyderco compression lock. Blokada ta znacząca zwiększa siłę blokady

Frame lock - jest to tak naprawdę odmiana liner locka z tą różnicą, że listkiem blokady jest odpowiednio wygięty fragment rękojeści. Jego budowa i zasada działania jest identyczna, dzięki czemu ma w większości te sam wady i zalety co liner lock, natomiast z racji wielkości linera i tego że jest on dodatkowo dociskany przez dłoń użytkownika, blokada ta jest zdecydowanie mocniejsza. W niektórych nożach z tą blokadą stosuje się dodatkowo roto block który blokuje samego frame loka przed otwarciem czyniąc ją jeszcze mocniejszą.

Back lock – blokada ta jest uznawana za najstarszy sposób blokowania ostrzy w nożach składanych. Głownia blokowana jest w pozycji otwartej za pomocą specjalnego zęba, który jest elementem grzbietu rękojeści, wchodzącego w odpowiednie wycięcie w tylniej części głowni. Zwolnienie blokady następuje po naciśnięciu dzwigni znajdującej się zazwyczaj za połową długości grzbietu rękojeści, a dostęp do niej jest ułatwiony za pomocą wycięć w grzbietowej części rękojeści. Zaletą tej konstrukcji jest dobre trzymanie ostrza w pozycji zamkniętej jak i możliwość obsługi jej oburącz. Ważne jest również to, że w trakcie zwalniania blokady palce użytkownika nie znajdują się w osi poruszającego się ostrza, co czyni ją bardzo bezpieczną. Wadami tej blokady jest głównie trudne zwolnienie jej jedną ręką, oraz to, że noże o tej blokadzie mają zamkniętą konstrukcje, co ułatwia gromadzenie się zanieczyszczeń i utrudnia czyszczenie noża, co również czyni ją podatną na zabrudzenie. Ciekawą odmianą tej blokady jest stosowana przez firmę Cold Steel Tri-AD Lock. Jest ona uważana aktualnie za jedną z najsilniejszych blokad na rynku.

Axis lock – blokada zaprojektowana i opatentowana przez firmę Benchmade. Głownie przed zamknięciem blokuje tu metalowy trzpień, który wchodzi w specjalnie wyprofilowane wcięcie w tylniej części głowni. Trzpień porusza się poziomo w specjalnym gnieździe a dociskany jest za pomocą dwóch sprężyn o omegowatym kształcie. Jest to bardzo wygodna i intuicyjna blokada, w trakcie zamykania noża palce nie znajdują się na osi głowni. Jej wadą są niekiedy pękające sprężyny. Bardzo podobną odmianą tej blokady jest Ultra Lock produkowany przez firmę Cold Steel.

Latch – blokada ostrza stosowana w balisongach która blokuje ostrze w pozycji otwartej i zamkniętej. Zazwyczaj ma kształt dużej litery T lub grzybka, czasem wyposażony dodatkowo w sprężynę. Dłuższa część blokady mocowana jest do jednego ramienia natomiast druga wchodzi w odpowiednio wyprofilowane wcięcie w drugim ramieniu. Aby ja zwolnić należy lekko ścisnąć ramiona motylka, co zmniejsza nacisk na blokadę i pozwala na jej zwolnieni. Jest to bardzo prosta i wygodna blokada oraz bardzo pewna.

Virobloc – jest to blokad stosowana w nożach firmy Opinel. Elementem blokującym jest tutaj stalowy pierścień, który na swoim obwodzi posiada przecięcie. Nóż blokuje się przekręcając pierścień tak aby wycięcie znalazło się poza osią zamykania się głowni. Natomiast zwolnienie blokady następuje po przekręceniu pierścienia tak aby przecięcie znalazło się w osi zamykającego się noża. Ogromną zaletą tej blokady jak i noży tej firmy jest prostota i intuicyjność.

Plunge lock – blokada najczęściej stosowana w nożach automatycznych. Elementem blokującym w tej blokadzie jest kołek wchodzący w specjalne wycięcie w głowni, blokada jest zwalniana w momencie naciśnięcia przycisku, który również służy do rozkładania głowni. Prosta i intuicyjna blokada, jej wadą jest podatność na zabrudzenia.

Micarta – laminat powstały na skutek ciśnieniowego prasowania papieru, tkanin bawełnianych bądź lnianych z żywicą fenolową. Jest mocnym i lekkim materiałem oraz odpornym na trudne warunki atmosferyczne. Micarta może mieć fakturę bardzo szorstką (bardzo dobrze trzymająca się w dłoni), gładką bądź wypolerowaną oraz posiada bardzo różną gamę kolorystyczną, w zależności od składu laminatu. Jest bardzo łatwa w obróbce i posiada bardzo atrakcyjny rysunek, który może imitować słoje drewna. Obecnie jest to bardzo rozpowszechniony materiał stosowany w nożach z głownią stałą i składaną ze średniej i wysokiej półki.

Drewno – jeden z najstarszych znanych ludzkości materiałów na rękojeści noży. Jako materiał stosuje się specjalnie wyselekcjonowane i wysezonowane drewno różnych gatunków drzew. Poza tradycyjnymi gatunkami drewna stosuje się też różnego rodzaju drewno egzotyczne. Rękojeści z drewna są zabezpieczane specjalnymi preparatami, które mają za zadanie uwidocznić wzór słojów, zabezpieczyć drewno przed wilgocią, temperaturą oraz niekorzystnym czynnikami atmosferycznymi, a w niektórych przypadkach nadają one dodatkowo pożądany kolor. Najczęściej wykorzystuje się rękojeści drewniane do wyrobu noży kolekcjonerskich i bushcraftowych.

Rogi/Kości – jeden z najstarszych materiałów stosowanych na rękojeści noży, o wiele trwalszy od drewna, często wykorzystywany jako materiał rękojeści noży myśliwskich oraz ozdobnych. Do produkcji rękojeści noży z wysokiej półki wykorzystuje się kości i rogi „szlachetne” oraz skamieniałości. Rękojeści z kości bądź poroża stosuje się na całą powierzchnię rękojeści bądź w formie wstawek. Tego typu rękojeści wykańcza się na wiele sposobów począwszy od pozostawienia naturalnej faktury, poprzez różnego rodzaju grawery, skończywszy na polerowaniu. Materiał ten stosuje się na noże ze średniej, wysokiej i ekskluzywnej półki.

G10 – syntetyczny laminat powstały z prasowania wysokociśnieniowego włókna szklanego z żywicą fenolową. Jest to aktualnie jeden z najlepszych materiałów na rękojeści noży gdyż jest lekki i wytrzymały, ponadto jest odporny na szeroki zakres temperatur, agresywne środowisko chemiczne jak i atmosferyczne. G10 może mieć wielobarwną strukturę a jego faktura może być szorstka, gładka bądź polerowana. Dzięki tak dobrym parametrom technicznym ten laminat jest aktualnie jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów na rękojeści noży ze średniej i wysokiej półki.

Skóra – tradycyjny materiał, z którego robi się pięknie wyglądające rękojeści. Najczęściej stosuje się nakładanie bezpośrednio na trzpień noża skórzanych krążków, które następnie są szlifowane w pożądany kształt. Po osiągnięciu pożądanego kształtu zabezpiecza się skórę środkami chroniącymi ją przed działaniem czynników środowiskowych. Noże o rękojeści skórzanej są bardzo wygodne, dobrze trzymają się na dłoni a skóra świetnie tłumi wszelkiego rodzaju wibracje powstałe w skutek rąbania czy batonowania. Stosuje się ją na noże ze średniej i wysokiej półki.

Wrap – jest to nic innego jak oplecenie bądź owinięcie „gołego” stalowego tanga noża jakimś materiałem. W dzisiejszych czasach najczęściej stosuje się oplot z paracordu, materiał ten pozwala uzyskać bardzo ciekawe wzory oraz fakturę, dobrze trzyma się dłoni, świetnie tłumi wstrząsy i jest odporny na trudne warunki atmosferyczne. Jest to najstarszy typ rękojeści, gdyż pierwsze rękojeści noży kamiennych były owijane rzemieniem bądź paskami skór aby zabezpieczyć dłoń przed ostrymi krawędziami kamienia i poprawić uchwyt.

Kreaton - jest to gumo podobny materiał, który posiada podwyższoną odporność na ścieranie i pękanie. Jest wiele odmian tworzyw gumo podobnych stosowanych na rękojeści noży, różnią się od siebie głównie twardością. Stosuje się go na całej powierzchni rękojeści bądź w formie wkładek. Kreaton jest świetnym materiałem na noże, gdyż świetnie trzyma się w dłoni i doskonale tłumi wstrząsy powstałe w trakcie pracy, dzięki czemu nie męczy dłoni. Jest również odporny na trudne warunki atmosferyczne. Jest bardzo rozpowszechnionym materiałem na rękojeści noży, stosuje się go na noże z niskiej i średniej półki.

Metal – stosuje się różnego rodzaje stopy metali na rękojeści jak i linersy. Głównie stosowanymi materiałami są „miękkie” stale nierdzewne, aluminium, tytan. Stosuje się go na całą powierzchnie rękojeści bądź w formie wstawek. Bardzo wytrzymały materiał i stosunkowo lekki (zwłaszcza tytan) odporny na niekorzystne środowisko pracy. Dzięki łatwemu dostępowi stosowany na rękojeści noży różnej klasy od noży z niskiej półki (stale nierdzewne) po noże ze średniej, wysokiej i ekskluzywnej półki (stopy aluminium, stopy tytanu, stopy metali szlachetnych)

Noryl, Zytel, FRN – są to najczęściej stosowane kompozyty na rękojeści noży, składające się z nylonu (osnowa) oraz zbrojenia w postaci włókien aramidowych lub szklanych, które organoleptycznie przypominają twarde tworzywo sztuczne „plastik”. Tego typu kompozyty są tanie łatwe w obróbce, odporne i bardzo wytrzymałe. Różnią się one głównie między sobą stopniem twardości i odporności na pękanie, wycieranie i udarnością. Stosuje się go na całą powierzchnie rękojeści bądź w formie wstawek. Ze względu na cenę i łatwość obróbki szeroko stosowany do produkcji noży z niskiej i rzadziej ze średniej półki.

Pochwa jest niczym innym jak pokrowcem na nóż zabezpieczającym go w trakcie przenoszenia przytroczonego na pasie, szelkach, innym systemie mocującym, bądź w plecaku przed uszkodzeniem czy zgubieniem, oraz zapewniającą tym samym bezpieczeństwo użytkownika w trakcie powyższych czynności. W przypadku noży składanych bądź multitoli jej głównym zadaniem jest ułatwienie przenoszenia noża przez użytkownika. Pochwa może mieć charakter tylko pokrowca bądź może mieć charakter dekoracyjny. Aktualnie najczęściej stosowanymi materiałami na pochwy noży są:

Tworzywa sztuczne - np. zytel kydex i innego rodzaju tworzywa. Główną ich zaletą jest to, że są bardzo odporne na niekorzystne środowisko pracy i zapewniają doskonałą ochronę noża przed otoczeniem oraz są relatywnie lekkie. Dobrze wykonana pochwa z tego typu tworzyw pozwala przytroczyć nóż do góry nogami bądź horyzontalnie, a głownia będzie trzymała się za pomocą tarcia, co daje możliwość łatwo i błyskawicznie dobyć nóż. Materiały te posiadają szeroką gamę kolorystyczną a technika produkcji pozwala no stosowanie różnego rodzaju systemów troczących. Materiały te stosuje się najczęściej do produkcji pochew na noże typu EDC, survivalowe oraz taktycznych.

Materiały naturalne – głównie stosuje się tutaj skóry naturalne. Pochwy z tego materiału mogą być bardzo bogato zdobione a ich wygląd nawiązuje do tradycji. Dzięki specjalnemu procesowi impregnacji i woskowania, skóra jest relatywnie odporna na trudne warunki atmosferyczne i dobrze zabezpiecza nóż przed uszkodzeniem. Czasem spotyka się również pochwy wykonane z drewna, tego typu pochwy stasuje się przeważnie na noże regionalne i kolekcjonerskie. Przy odpowiednim wykonaniu pochwa skórzana może również trzymać nóż za pomocą tarcia, co ułatwia szybkie dobycie noża. Do mocowania stosuje się tu różnego rodzaju pętle bądź szlufki do przewlekania pasa, bądź montażu systemów troczących. Głównie stosuje się do wyrobu pochew na noże tradycyjne, bushcraftowych, survivalowych i kolekcjonerskich.

Cordura/Nylon i inne materiały włókniste – są świetnymi materiałami, które łączą w sobie wiele zalet skóry i tworzyw sztucznych. Są bardzo lekkie, odporne na wytarcia, świetnie zabezpieczają nóż przed uszkodzeniem i cechują się wysokim stopniem odporności na niekorzystne warunki atmosferyczne. W tego typu pochwach często stosuje się wkładkę z tworzyw sztucznych zabezpieczającą głownię i uniemożliwiającą jej tym samym przebicie bądź przecięcie pochwy. Odpowiednio wykonana może trzymać nóż za pomocą tarcia, co ułatwia szybkie dobycie noża. Tego typu pochwy pozwalają na stosowanie większości systemów mocujących dostępnych na rynku. Stosuje się je do większości noży dostępnych na rynku.

W przypadku noży składanych, aby ułatwić ich przenoszenie producenci noży w większości z nich montują specjalnie wyprofilowany klips, który pozwala bezpiecznie nosić nóż przyczepiony do krawędzi kieszeni bądź paska. Tego typu rozwiązania są bardzo wygodne, bo nóż zawsze znajduje się w tym samym miejscu i w tej samej pozycji, co pozwala szybko i intuicyjnie go wyciągnąć. Najczęściej stosuje się czteropozycyjne klipsy, które pozwalają wygodnie przenosić nóż osobą prawo i lewo ręcznym oraz w dwóch pozycjach. Nóż w kieszeni może znajdować się w pozycji tip up, czyli czubek głowni - nóż jest zamknięty i skierowany ku górze, oraz tip down gdzie czubek głowni skierowany jest w dół.

Lumen – jest jednostką miary strumienia świetlnego wykorzystywanym do określania mocy strumienia światła w latarkach. Im wyższa liczba tym moc ta jest większa.

Temperatura barwowa – jest to obiektywna miara wrażenia barwy światła wyrażona w stopniach Kelwina, im wartość jest niższa tym światło ma cieplejszą barwę. Temperatura jest ważnym parametrem przy wyborze latarki gdyż to ona odpowiada za odwzorowanie barw oświetlanego przedmiotu.

Pierścień taktyczny – jest specjalnie (wydatnie) wyprofilowany, nieregularne zakończenia głowicy (czasem również końca latarki) której celem jest ochrona diody i szkła przed uszkodzeniem oraz dodatkowo może służyć jako narzędzie: ratunkowe zbijak do szyb lub defensywno/ofensywne kubotan czy jako skull breaker. Często spotykany w latarkach taktycznych, czasem EDC może mieć charakter stały bądź wymienny.

.

.

Uchwyt taktyczny (grip ring, tactical ring) – specjalnie wyprofilowany pierścień który umożliwia wykorzystanie dodatkowych chwytów w trakcie operowania latarką np. chwyt cygarowy. Może mieć charakter stały bądź demontowany.

Typy odbłyśników – to właśnie rodzaj odbłyśnika decyduje o strumieniu światła i jego regularności, zazwyczaj odbłyśniki projektowane są pod typ diody. Wielu producentów oferuje ten sam model latarki z różnymi typami odbłyśników, aby użytkownik sam mógł wybrać ten, który bardziej preferuje. Wyróżnia się dwa podstawowe typy odbłyśników każdy z nich ma swoje wady i zalety:

OP czyli odbłyśnik teksturowany zazwyczaj ma on wygląd przypominający mniej lub bardziej skórę pomarańczy. Zapewnia on ładne rozproszenia światła na boki z płynnym przejście do spota (punkt skupiający światło) bez występowania artefaktów czy pierścieni. Świetnie nadaje się na latarki EDC i turystyczne rzadziej stosowany w latarkach taktyczny ze względu na obniżanie zasięgu w porównaniu do odbłyśników typu SMO.

SMO – są to odbłyśniki gładkie których główną zaletą jest duży zasięg strumienia światła, z kolei ich wadą jest występowanie pierścieni i artefaktów oraz małe rozproszenia światła na boki. Głównie stosowany w latarkach taktycznych oraz szperaczach, czasem występuje w latarkach typu EDC

Latarki LED – aktualnie jedne z najlepszych i najbardziej zaawansowanych technicznie latarek dostępnych na rynku. Tego typu latarki działają bardzo długo na baterii, święcąc przy tym bardzo jasno i posiadają zazwyczaj stabilizacje prądową, która zapewnia stały poziom świecenia, niezależnie od zużycia ogniwa czy baterii. Są bardzo odporne mechanicznie, gdyż nie ma tu żarnika, który mógłby się przepalić i są bardzo żywotne. Często wyposażane są w różne poziomy świecenia i dodatkowe tryby pracy. Wadą tych latarek jest częsta rozbieżność temperatury barwowej (zazwyczaj światło jest białe lub lekko żółtawe, w tańszych modelach może być niebieskie zielonkawe bądź wpadające w purpurę) i wysoka cena w porównaniu do latarek żarnikowych, oraz trudność wymiany samej diody w przypadku uszkodzenia.

Latarki żarnikowe – typ latarki tradycyjnej, w której źródłem światła jest żarówka kryptonowa, ksenonowa lub halogenowa. Żarówki w tych latarkach z racji występowania żarnika są bardziej podatne na mechaniczne uszkodzenia, posiadają krótszą żywotność oraz mają mniejszą moc przy większym poborze prądu w porównaniu do latarek LED. Jednak ich ogromną zaletą jest to, że latarki tego typu nie są tak drogie jak latarki LED, żarówkę można w łatwy i tani sposób wymienić w razie uszkodzenia lub spalenia, oraz ich ciepła temperatura barwowa. Latarki tego typu w zdecydowanej większości nie posiadają zmiennej siły świecenia i możliwości stosowania dodatkowych trybów pracy, natomiast często mają mechaniczną regulację skupiania wiązki światła. Latarki tego typu posiadają w zdecydowanej większości barwę ciepłą, zbliżoną do światła słonecznego, co przekłada się na bardzo dobre odwzorowanie barw.

Latarki czołowe – to bardzo wygodne i przydatne nie tylko w terenie, ale i w warunkach miejskich źródło światła. Latarki tego typu charakteryzują się tym, że zakłada się je na głowę, co pozwala użytkownikowi mieć wolne ręce do wykonywania innych prac. Czołówki mogą mieć jako źródło światła diodę LED lub zwykłą żarówkę żarnikową, dzięki czemu są bardzo wszechstronne i można wybierać z pośród wielu modeli o różnej mocy świecenia, systemach mocujących, wielkości czy rodzaju zasilania. Latarka tego typu powinna być na wyposażeniu każdego, kto spędza aktywnie czas na świeżym powietrzu a osoby wędrujące po szlakach czy to górskich czy turystycznych powinny ZAWSZE posiadać minimum jedną czołówkę. Latarka tego typu przyda się również w domu w czasie awarii prądu, czy naprawy sprzętów elektronicznych, lub przy pracach związanych z mechaniką lub konserwacją samochodu.

Światła chemiczne - są to zazwyczaj cylindryczne pojemniki, w których po „przełamaniu” następuje wymieszanie dwóch płynów, skutkuje to reakcją chemiczną między nimi, której efektem jest zjawisko luminescencji, czyli świecenia. Światła te są szeroko stosowane w turystyce, survivalu, działaniach militarnych, ratownictwie, myślistwie, wędkarstwie, nurkowaniu i w wielu innych dziedzinach. Zazwyczaj wykorzystywane do oświetlania niewielkich powierzchni zamiast lamp czy latarek (12h zielone białe czerwone żółte), oznakowania (pomieszczeń, pozycji, ludzi, spławików, sprzętu, pojazdów) czy sygnalizacji w przypadkach ratunkowych (5 min bardzo jasne na sznurku). Największą wadą świateł chemicznych jest to, że są one jednorazowe i po „przełamaniu” nie ma możliwości ich wyłączenia, a ich największą zaletą jest bezpieczeństwo, łatwość obsługi i szeroki wachlarz zastosowań. Światła chemiczne mogą mieć różne rozmiary, kształty, kolory (również IR), czasy świecenia oraz moc światła. Najczęściej wykorzystywane są światła o długości 10-15 cm z oczkiem na sznurek i czasem świecenia 8-12h.

Akcesoria – do wielu produkowanych aktualnie na rynku latarek można dokupić szereg dodatkowych akcesoriów, które pomogą dostosować seryjnie produkowaną latarkę do indywidualnych potrzeb użytkownika i dodadzą jej niepowtarzalny wygląd. Takimi akcesoriami mogą być: zapasowe żarówki diody czy włączniki, klipsy, włączniki taktyczne, pokrowce, uchwyty taktyczne lub pierścienie do zbijania szyb, filtry, dyfuzory oraz wiele innych.  

Bateria / Ogniwa – aktualnie na rynku jest wiele typów baterii począwszy od zwykłych paluszków skończywszy na nowoczesnych ogniwach litowo jonowych o dużej pojemności i napięciu np.18650. To właśnie typ zasilania w dużej mierze definiuje moc i wielkość latarki a także cenę jej eksploatacji. W każdej instrukcji obsługi lub na pudełkach są wypisane obsługiwane źródła zasilania oraz zakresy napięć dla sterownika, i przy doborze ogniw czy baterii należy się kierować tymi parametrami.

Ładowarki – kupując latarkę warto zainwestować również w wysokiej klasy ładowarkę i ogniwa, które pozwolą nam w pełni i bezpiecznie cieszyć się z zakupu nie nadwerężając przy tym naszego budżetu domowego. Latarki o dużej mocy zużywa w trakcie pracy stosunkowo dużo prądu, co przekłada się na szybkie wyczerpanie baterii (przeważnie 1-2h ciągłego świecenia w 100% mocy), często są to baterie litowo jonowe (np. cr123), które ciężko spotkać w zwykłych kioskach w małych miasteczkach, a jeśli są to nie są tanim zakupem. Więc dlatego warto kupić ładowarkę, która pozwoli nam naładować nasze ogniwa gdziekolwiek się znajdziemy. Dobra ładowarka nie zużywa się tak jak ogniwa, więc posłuży nam wiele lat, dlatego warto zapłacić więcej, aby móc ładować dowolne typy ogniw.

Brelokowe – są to latarki o niewielkich rozmiarach i wadze zasilane zazwyczaj małymi okrągłymi bateriami (np cr-2032, cr-2016) lub paluszkiem typu AAA. Zazwyczaj posiadają prostą wytrzymałą obudowę z tworzywa i system mocowania np. do kluczy, rzadziej klips. Najczęściej są to latarki diodowe o maksymalnej mocy 10-90 lumenów i dość rozproszonym strumieniu światła. Wykorzystywane są przeważnie jako zapasowe lub awaryjne źródło światła rzadziej stosowane jako główna latarka. Są doskonałym uzupełnieniem zestawu wędkarskiego, survivalowego, medycznego czy EDC, oraz idealnym dodatkiem do kluczy.

EDC / Kieszonkowe – jest to jedna z największych grup latarek ze względu na bardzo szerokie zastosowanie. Są to latarki o małych i średnich rozmiarach, gdzie źródłem światła może być dioda lub żarnik (aktualnie rzadko spotykane), wyposażone w system mocujący (klips lub pokrowiec na pasek), przeznaczone do codziennego użytkowania, zasilane zazwyczaj ogólnodostępnymi bateriami np. AA, AAA lub bardziej specjalistycznymi litowo-jonowymi np cr123 18650 czy14500. Ich moc maksymalna zaczyna się od około 60 lumenów a kończy w okolicach 600 lumenów, wiązka światła najczęściej jest słabo lub średni skupiona a najczęściej stosowanym typem odbłyśnika jest teksturowany OP rzadziej SMO. Latarki o tym przeznaczeniu często posiadają wiele trybów świecenia jak również możliwości ich programowania, co pozwala doskonale dostosować latarkę do potrzeb użytkownika, oraz producent wyposaża je w wiele dostępnych akcesoriów, co pozwala nadać im niepowtarzalny wygląd. Latarki tego typu to doskonałe rozwiązanie dla wędrowca z plecakiem, wędkarza, turysty, survivalowca pasjonata ASG, harcerza i tak naprawdę dla każdej osoby która szuka odpowiedniej latarki na godzinę „W” którą będzie miała przy sobie 24/7.

Taktyczne/Myśliwskie – są to latarki średniej wielkości o dużej mocy często wyposażone w pierścień taktyczny, cichy włącznik znajdujący się z tyłu, oraz tryb stroboskopowy. Ich główną grupą docelową są formacje mundurowe, służby ochroniarskie, służby ratownicze, myśliwi lecz doskonale nadają się również do użytku domowego i terenowego. Ze względu na specyfikę pracy muszą być one niezawodne, spełniać bardzo wysokie standardy i normy odporności mechanicznej (twarde anodyzowane aluminium lotnicze lub tytan) i atmosferycznej. Zazwyczaj zasilane są bateriami/ogniwami bądź akumulatorami o dużej mocy i pojemności (np. akumulatory dedykowane, kilka baterii AA, cr123, 18650,14500) i można do nich dokupić montaże do broni, włączniki i uchwyty taktyczne. Moc maksymalna światła w tych latarkach zaczyna się od około 200 lumenów a kończy w okolicach 1000 lumenów, promień ich światła jest najczęściej średnio bądź bardzo skupiony a odbłyśniki są zazwyczaj gładkie SMO rzadziej teksturowane OP.

Szperacze – jest to grupa latarek diodowych lub żarowych o bardzo dużej mocy i mocno skupionej wiązce światła, która pozwala oświetlać obiekty/ludzi z bardzo dużej odległości. Ze względu na duże rozmiary odbłyśnika (prawie zawsze SMO) i dużą komorę zasilającą, są to w zdecydowanej większości latarki o dużych i bardzo dużych rozmiarach, nadają się bardziej do domu na łódkę, kemping czy do samochodu niż w kieszeń czy do plecaka. Zasilane zazwyczaj kilkoma/ kilkunastoma bateriami lub ogniwami, często posiadające dedykowane akumulatory. Są to latarki o zdecydowanie największej mocy (800+ lumenów) i skutecznym zasięgu (zazwyczaj powyżej 150m)

Turystyczne / Campingowe – jest to grupa latarek w szczególności polecana dla turystów wędrowców, harcerzy, czy osób lubiących kempingi, nadają się również jak awaryjne źródło światła w domu. Często są to wielofunkcyjne urządzenia o alternatywnym źródle zasilania np radio/latarko/ładowarka urządzeń mobilnych, zasilana za pomocą korbki i baterii słonecznych. Są to różnego rodzaju latarki (w tym często EDC), lampy czy hybrydy tych dwóch powyższych, których przeznaczeniem jest ułatwienie życia na łonie przyrody czy obcym mieście. Jeśli chodzi o źródło zasilania, wielkość oraz kształt to można tu spotkać wiele znacząco różniących się od siebie rozwiązań a czasem nawet bardzo nietypowych (jak zasilanie typu dynamo lub bateria słoneczna). Moc również jest dość zróżnicowana, więc warto zapoznać się z wszystkimi modelami i wybrać coś konkretnie pasującego pod swoje potrzeby.

Specjalistyczne – jest to wąska grupa latarek o bardzo specyficznych zastosowaniach tak jak latarka do nurkowania, latarki kontowe, medyczne czy specjalistyczne latarki dla strażaków czy ludzi pracujących w środowisku o podwyższonym zagrożeniu wybuchowym, które eliminuje możliwość wystąpienia iskry w obwodzie. Są to latarki, które spełniają rygorystyczne normy i odpowiadają w pełni indywidualnej specyfice danego przeznaczenia.

Lornetki kompaktowe są to lornetki o niewielkich rozmiarach i wadze oraz zwartej i wytrzymałej konstrukcji. Dzięki tym kompaktowym wymiarom można je wygodnie przenosić na szyi, w kieszeni a w plecaku nie zajmuje dużo miejsca. Wadom tych lornetek jest nie duża średnica okularu, co zmniejsza jakość obrazu przy złych warunkach oświetleniowych, jednak dobre lornetki rekompensują małą średnicę okularu(20-32) bardzo dobrą powłoką antyrefleksyjną, która zwiększa przepuszczalność światła przez okular a co za tym idzie poprawia jakość obrazu. Do tego typu lornetek można również zaliczyć monokulary.

Lornetki turystyczne / outdoorowe są to lornetki zazwyczaj służące do obserwacji obiektów z dużej odległości i średniej w różnych warunkach oświetleniowych. Głównym priorytetem przy wyborze takiej lornetki (zwłaszcza przy wędrówce z plecakiem) jest jej waga i wymiary oraz wielkość powiększenia. Lornetki o tym przeznaczeniu muszą być odporne na niekorzystne warunki pogodowe (deszcz, wilgoć, zalanie, niskie i wysokie temperatury) oraz muszą posiadać podwyższoną odporność mechaniczną. W tego typu aktywności lornetka ma bardzo szerokie zastosowanie począwszy od zwykłej obserwacji, poprzez możliwość wykorzystywania jej w celach nawigacyjnych w trudnym terenie lub w celach awaryjno survivalowych, jeśli sprawy przybiorą niespotykany obrót. Do tego typu aktywności polecane są lornetki o stałym i zmiennym powiększeniu między 8-16 oraz średnicy okularu 32-50mm, jeśli priorytetem są niewielkie rozmiary i niska waga należy wybrać model kompaktowy lub monokular.

Lornetki myśliwskie od lornetek tego typu wymaga się dość dużej elastyczności, dużego pola widzenia, oraz bardzo dobrej jakości obrazu nawet przy złych warunkach oświetleniowych. Głównym priorytetem poza dużym polem obserwacji i wysokiej jakości optyce, przy wyborze tych lornetek jest wielkość powiększenia oraz warunki oświetleniowe, w jakich będzie używana. Wielkość lornetki oraz jej waga często wynika bezpośrednio z wyboru powyższych parametrów i jest raczej sprawą drugorzędną. W zdecydowanej większości są to bardzo mocne i odporne na warunki atmosferyczne lornetki z wypełnieniem, które zapobiegają parowaniu szkieł oraz elementami, które poprawiają uchwyt w zmarzniętej dłoni czy rękawiczce (wstawki z gumy, odpowiednie profilowanie obudowy lub dodatkowe moletowania). Do tego typu aktywności polecane są lornetki o stałym powiększeniu (rzadziej o zmiennym) 8-20 oraz średnicy okularu 42+, jeśli priorytetem są niewielkie rozmiary i niska waga a warunki oświetleniowe będą dobre należy wybrać model kompaktowy lub monokular.

Aby wybrać lornetkę najbardziej odpowiadającą swoim oczekiwanią, wpierw należy zadać sobie kilka pytań i na nie odpowiedzieć

    Jak duża ma być moja lornetka i ile ma ważyć?

    W jakich warunkach oświetleniowych będę jej używać?

    Jakie ma mieć powiększenie i czy ma być stałe czy zmienne?

    Jak duże ma być pole widzenia?

1. Waga i wielkość lornetki jest jednym z kluczowych jej parametrów, który zapewni jej wygodne i komfortowe użytkowanie. Jeśli lornetka będzie zbyt duża i zbyt ciężka bądź nieporęczna, i po prostu nie będziemy jej ze sobą zabierać. Jednym z najbardziej kompaktowych narzędzi obserwacyjnych są monokulary. Należy również zastanowić się, w jaki sposób będziemy ją przenosić czy będzie zawieszona na szyi, w futerale na pasku, w kieszeni spodni lub kamizelki, czy może w plecaku. Dla wędrowca z plecakiem, pasjonata ASG, lub survivalowca najbardziej odpowiednim wyborem rozmiaru lornetki będzie lornetka mała bądź średnia (w uzasadnionych przypadkach duża), zaś dla wędkarza, myśliwego bądź osoby zainteresowanej oglądaniem dzikiej przyrody lub rozgwieżdżonego nieba najbardziej trafnym wyborem będą lornetki średnich bądź dużych rozmiarów.

2. Poprzez warunki oświetleniowe należy rozumieć porę dnia oraz ilość dostępnego światła. Średnica okularu lornetki w dużym stopniu określa ilość światła, które zbiera lornetka, co przekłada się na jasność obrazu w lornetce. Średnicę okularu oznacza druga pozycja występująca w zapisie parametrów lornetki, np. 8x32, 10x50, 3-8x42. Im większa średnica obiektywu tym większa jasność obrazu widzianego w lornetce, obraz jest bardziej wyrazisty, często ostrzejszy, lepiej odwzorowane są kolory. Należy również zwrócić uwagę na zastosowanie powłoki antyrefleksyjnej, ponieważ dobra powłoka potrafi zwiększyć nawet o 35% przenikalność światła przez soczewki. Lornetki o dużych średnicach (50+) stosowane są do obserwacji w trudnych warunkach oświetleniowych bądź w nocy, natomiast te o mniejszej (50-) do obserwacji w ciągu dnia, przy zachmurzeniu lub w warunkach miejskich. Średnica obiektywu wiąże się z rozmiarem i wagą lornetki, więc należy wziąć ją pod uwagę przy rozpatrywaniu pkt. 1.

3. Powiększenie lornetki jest to wielokrotność przybliżenia obrazu w porównaniu do obserwacji go gołym okiem. Powiększenia wyraża się za pomocą pierwszej cyfry w zapisie parametrów lornetki, np. 8x32, 10x50, 3-8x42. Jeżeli w tym zapisie występują dwie cyfry wówczas mamy do czynienia ze zmiennym powiększeniem np. 3-8x42 zapis ten oznacza lornetkę o powiększeniu zmiennym od 3 do 8 razy i średnicy okularu 42mm. Zazwyczaj lornetki o stałym powiększeniu cechują się lepszą jakością obrazu niż te o zmiennym, natomiast lornetki o zmiennym powiększeniu mają bardziej wszechstronne zastosowanie. Jeśli chodzi o wybór powiększenia to najbardziej uniwersalne są lornetki o powiększeniu między 7-12, takie powiększenie sprawdzi się w większości przypadków (nawet na kołyszącej się łodzi czy w jadącym samochodzie) i pozwala spokojnie obserwować obraz z „ręki” bez drgań. Większe powiększenia należy wybierać, jeśli wiemy, że obraz obserwowany będzie z dużej odległości, bądź potrzebna jest duża szczegółowość obserwowanego obrazu i będziemy mieli możliwość podparcia rąk lub korzystania ze statywu, aby zapewnić sobie dodatkową stabilizację obrazu. W przypadku dużej rozpiętości odległości obserwowanych obiektów należy wybrać lornetkę o zmiennym powiększeniu.

4. Przy doborze lornetki dla siebie należy zastanowić się nad powierzchnią pola, jaką chcemy obserwować w trakcie patrzenia przez lornetkę. Pole takie może być wyrażane kątowo w stopniach bądź w formie liniowej w metrach. Jeśli obiekt obserwowany może się dynamicznie poruszać bądź poruszać może się obserwator należy wybrać model o dużym polu widzenia, taki model sprawdzi się też doskonale do ogólnej obserwacji terenu np. dla myśliwego, czy obserwatora dzikiej przyrody. Jeśli zaś obserwujemy obiekt statyczny bądź potrzebujemy lornetki do szczegółowej obserwacji terenu nie musimy wybierać lornetki o dużym polu widzenia np. w celach wędkarskich czy astronomicznych.

Odpowiedzenie sobie na powyższe pytania powinno znacząco zawęzić wybór i w ten sposób pomóc w wyborze lornetki, która spełni państwa oczekiwania i pozwoli na wygodną obserwację obiektów z dużej odległości.

Monokulary są to urządzenia obserwacyjne wyposażone w jeden okular, co zapewnia im niską wagę oraz o wiele bardziej kompaktowe wymiary w porównaniu do lornetek i są z reguły od nich tańsze. Dzięki niskiej wadze i niewielkim rozmiarom można je nosić przez cały dzień na szyi czy w kieszeni bez odczuwania dyskomfortu. Monokulary zazwyczaj mają powiększanie stałe między 4-12 i średnicę 18-32mm oraz wytrzymałe obudowy. Wykorzystywane najczęściej do chwilowej obserwacji terenu bądź obiektu. Świetnie nadają się do obserwacji w warunkach miejskich czy jako lekka alternatywa dla lornetki w turystyce czy wędkarstwie. Z monokularu można również wygodnie korzystać na strzelnicy do obserwacji wyników bez oklejania tarcz bądź w celu korekty.

Lunety są to urządzenia do obserwacji statycznej wyposażone w jeden okular przeważnie o dużym lub bardzo dużym powiększeniu (zazwyczaj 30+) oraz dużej średnicy okularu (zazwyczaj 50mm+). Dzięki temu, że lunety są montowane na statywach można korzystać z bardzo dużych powiększeń bez obawy o brak stabilizacji obrazu. Zaś wadom tego rozwiązania jest duża waga i wymiary zestawu (luneta+statyw) w porównaniu do lornetki czy monokularu oraz ich stacjonarny charakter. Lunety o nie dużym zmiennym powiększeniu często wykorzystywane są na strzelnicach (4-12) a o średnim i dużym powiększeniu (8+) do obserwacji agenturalnej. Swoistą odmianą lunety o bardzo dużym powiększeniu i średnicy okularu jest teleskop.

Zmienne powiększenia lornetki tego typu są najbardziej uniwersalną grupą urządzeń obserwacyjnych ze względu na możliwość płynnej regulacji powiększenia. Regulacja ta pozwala dostosować wielkość powiększenia do wymogów sytuacji, co przekłada się na wygodną obserwację poruszającego się obiektu. Wadą tych lornetek jest zazwyczaj gorsza jakość obrazu w porównaniu z lornetkami o stałym powiększeniu. Tego typu lornetki należy brać pod uwagę, jeśli odległość między obiektem obserwowanym a obserwatorem ma zmienny charakter.

Stałe powiększenia lornetki o stałym powiększeniu nie oferują użytkownikowi regulacji powiększenia zaś rekompensują to bardzo dobrą jakością obrazu. Przy wyborze tego typu lornetki należy kierować się zasadą, że lepiej wybrać odrobinę mniejsze powiększenie niż powiększenie zbyt duże, które będzie utrudniało obserwację i zawężało pole widzenia.

Kupując nóż i inwestując w niego swoje pieniądze warto również pomyśleć o dobrej ostrzałce, która pozwoli nam utrzymać nóż na dobrym poziomie ostrości. Wbrew powszechnemu mniemaniu ostry nóż jest o wiele bezpieczniejszy od noża stępionego, ponieważ w trakcie pracy nożem stępionym przykładamy więcej siły i przez to mamy mniejszą kontrole nad głownią, a ostry nóż „płynie” gładko i lekko przez materiał, co pozwala nam zachować pełna kontrole nad głownią w trakcie cięcia. Nóż nawet wykonany z najnowocześniejszych stali proszkowych prędzej czy później się stępi a wtedy należy o niego odpowiednio zadbać. Należy pamiętać, że do ostrzenia krawędzi ząbkowanych należy używać specjalnie wyprofilowanych krawędzi ostrzałek lub specjalnych pilników.

Dbając o ostrość noża należy kierować się kilkoma podstawowymi zasadami:

- Lepiej jest podostrzyć nóż niż doprowadzić do całkowitego stępienia i na nowo wyprowadzać KT

- Przed przystąpieniem do ostrzenia wyczyść głownie

- Najczęściej prowadzimy ostrze pod włos, wyjątkiem jest np. szlif convex

- Dobrać odpowiednią ostrzałkę i technikę ostrzenia do typu krawędzi tnącej zastosowanej w nożu i jego szlifu

- Należy dobrać odpowiednią gradację do poziomu stępienia i w trakcie ostrzenia stopniowo ją zwiększać

- W trakcie ostrzenia z „ręki” należy zwracać baczną uwagę na utrzymaniu stałego konta ostrzenia

- Obie strony krawędzi należy ścierać równomiernie i na całej jej długości

- Najlepiej utrzymywać kont tnący wyprowadzony fabrycznie (unikać przeprofilowania szlifu i krawędzi tnącej)

- Nie śpieszyć się

- Wyczyść ostrzałkę po użyciu

Głównymi parametrami ostrzałki poza jej wymiarami i kształtem jest rodzaj ścierniwa i gradacja.

Rodzaj ścierniwa – jest to typ materiału, który odpowiada za skrawanie stali z głowni noża. Materiał ten również decyduje o trwałości ostrzałki jej charakterystyce skrawania, oraz technice, jaka należy na danej ostrzałce zastosować. Najpopularniejsze ścierniwa stosowane w ostrzałkach to: ceramika, kamień naturalny, diament techniczny, wanad, węgliki spiekane.

Gradacja – jest to wielkość ziarna, które odpowiada za skrawanie materiału. Im ta wartość jest mniejsza tym ziarno jest większe. Niskiej gradacji używamy do ostrzenia zgrubnego natomiast wysokich do wykańczania krawędzi tnącej. Jeśli nóż jest całkowicie stępiony należy zacząć od 200 następnie 400, 800, 1200, 1800 a na koniec dodatkowo można wygładzić krawędź na kawałku skór z dodatkiem pasty polerskiej.

Dla początkujących polecamy ostrzałki elektryczne bądź ręczne wymuszające stały kąt ostrzenia. Natomiast dla osób bardziej zaawansowanych kamienie i płytki ostrzące.

Ręczne

Są to ostrzałki, w których proces ostrzenia jest manualny i ruch noża po powierzchni ściernej ostrzałki następuje na skutek działania siły człowieka. Mogą to być zwykłe kamienie lub ostrzałki wymuszające swoją budowa utrzymanie stałego kontu ostrzenia. Zaletom tego typu rozwiązania jest duża dowolność, jeśli chodzi o dobór konta ostrzenia i technikę. Wadom jest możliwość nierównego i niesymetrycznego naostrzenia krawędzi oraz możliwość jej przeprofilowania. Podstawowymi rodzajami ostrzałek ręcznych są:

Kamienie i płytki ostrzące - są to najprostsze ostrzałki dające dużą dowolność w doborze techniki ostrzenia i kąta. Zazwyczaj stosuje się materiał ułatwiający poślizg stali po ściernicy w postaci wody lub specjalnych olejków (nie jest to wymagane w przypadku ceramiki i diamentów). Ścierniwem jest tutaj najczęściej kamień naturalny, diamenty techniczne i ceramika. Aby móc dobrze i szybko naostrzyć nóż wymagane jest zastosowanie kilku płytek o różnej gradacji, można również często spotkać ostrzałki dwustronne lub zestawy kilku ostrzałek ze stojakiem.

Systemy ostrzące wymuszające stały kąt – są to zazwyczaj kilkuelementowe ostrzałki, które swoją budową lub zastosowaniem specjalnych uchwytów bądź prowadnic wymuszają stały kont ostrzenia na użytkowniku. Są one zazwyczaj kompleksowym rozwiązaniem, które pozwala na obróbkę zgrubną mocno zniszczonego KT lub tylko na podostrzanie noża i zapewniają kilka kątów ostrzenia. Ich największa zaleta jest prostota, łatwość oraz relatywnie szybki czas ostrzenia.

Kieszonkowe – są to ostrzałki o niewielkich rozmiarach, lekkie o zwartej i mocnej konstrukcji, które łatwo można ze sobą zabrać w podróż i w razie potrzeby podostrzyć nóż na wycieczce czy w terenie. Ostrzałki te stosuje się jako dodatkowe rozwiązanie gdyż ze względu na niewielką powierzchnie ścierną nie są one tak efektywne jak inne typy ostrzałek. Mogą one mieć różną budowę i zasadę działania, poczynając od niewielkich dwustronnych płytek skończywszy na ostrzałkach wymuszających stały kont, czy pilnikach.

Elektryczne

Są to ostrzałki, w których proces ostrzenia jest zazwyczaj w pełni automatyczny. Elementy ścierne w tych ostrzałkach napędzane są za pomocą energii elektrycznej, a specjalnie wyprofilowane gniazda lub uchwyty pozwalają zachować stały kąt ostrzenia. Dzięki tego typu ostrzałką można bardzo szybko, łatwo i wygodnie naostrzyć nawet bardzo zniszczona krawędź tnącą. Wadą tych ostrzałek jest ich zazwyczaj wysoka cena, możliwość wyboru tylko kątów przewidzianych przez producenta, oraz to, że przy braku prądu są przeważnie bezużyteczne.

Demobil – jest to określenie używane w stosunku do sprzętu i elementów umundurowania wojskowego który jest przez armie sprzedawany w celu obrotu na cywilnym rynku. Określenie to używane jest w stosunku do rzeczy nieużywanych które przeleżały na magazynie zapakowane w folie jak i do rzeczy które były używane lecz są w stanie nadającym się do obrotu handlowego. Produkty pochodzące bezpośrednio z magazynów wojska cechują się najwyższą jakością wykonania, a do ich produkcji używane są najlepsze materiały. Produkty kontraktowe (produkowane na specjalne zamówienie wojska) posiadają na metkach specjalne numery, które pozwalają dokładnie stwierdzić w ramach jakiego kontraktu zostały wykonane dla armii.

Umundurowanie

Umundurowanie w większości przypadków dobiera się pod kątem terenu w jakim żołnierz ma działać, warunkach atmosferycznych oraz pory roku. To właśnie umundurowanie chroni  żołnierza przed upałem i poparzeniami słonecznymi, zimnem i odmrożenia mi, deszczem, wiatrem, śniegiem i wszystkim tym co może wpłynąć na powodzenie przydzielonego mu zadania.  Umundurowanie musi również umożliwić mu przenoszenie dużej ilości niezbędnego wyposażenia które musi być zabezpieczone przed zgubieniem,  łatwo i wygodnie dostępne oraz rozmieszczone w kieszeniach które nie utrudniają wykonywania różnego rodzaju czynności: biegania, skakania, czołgania itp.  Ze względu na to że żołnierz w swoim umundurowaniu podczas działań bojowych spędza 24h/7 to musi on również zapewnić mu wygodę i swobodę ruchów. Aktualnie produkcja umundurowania najczęściej zlecana jest zewnętrznym firma które mają duże doświadczenie w produkcji odzieży outdoorowej dzięki czemu kupując umundurowanie z demobilu za niewielkie pieniądze można kupić odzież techniczną topowych marek z najnowocześniejszych materiałów. Umundurowanie cechuje się również duża odpornością na uszkodzenia: przetarcia rozerwanie czy przecięcie, jak również w niektórych przypadkach przed oddziaływaniem na nie wysokiej temperatury. Często firmy zajmujące się produkcją odzieży turystycznej zajmują się również produkcja odzieży przeznaczonej dla służb mundurowych która  po otrzymaniu aprobaty trafia na wojskowe magazyny przez co w formie demobilu są one bardzo chętnie kupowane na cywilnym rynku przez turystów, survivalowców, myśliwych czy wędkarzy.

Poza umundurowaniem żołnierze potrzebują odpowiedniej bielizny dobrze dobranej do warunków działań, skarpet, rękawic,  czy warstw ocieplających. Te produkty również produkowane są według najwyższych standardów i z użyciem najnowszych technologii.

Obuwie

Buty wojskowe to swoisty synonim wygody, wytrzymałości oraz odporności na warunki atmosferyczne. Buty są najważniejszą częścią umundurowania żołnierza musza być one wygodne dobrze izolować przed warunkami atmosferycznymi stopę, oraz muszą być wytrzymałe.  Żołnierz tak długo może prowadzić skuteczna działania bojowe jak długo może chodzić. Każdy turysta wie że dobre buty to najważniejsza część ekwipunku, chronią przed obtarciami, odmrożeniami, odparzeniami, tak zwaną „stopą okopową”, oraz zapewniają dobrą stabilizację kostki chroniąc ją przed urazami.  Wszyscy wiedzą że w trakcie marszu można zacisnąć zęby i pokonać ból pleców kolan czy obtarcia, natomiast poranione i poobcierane stopy lub skręcone kostki, całkowicie wykluczają z dalszego marszu.  Z tych właśnie względów armie przeznaczały przez lata duże środki finansowe na badania nad stworzeniem dobrego obuwia w teren jak również do działań miejskich. Aktualnie buty wojskowe robione są przez wyspecjalizowane firmy na całym świecie które otrzymują kontrakty produkcyjne  jak i również przez cywilne firmy produkujące doskonałe obuwie trekkingowe i górskie. Obuwie wojskowe i taktyczne nadaje się świetnie nie tylko w teren ale i do codziennego użytkowania o każdej porze roku.

Sprzęt

Poza ubiorem w ofercie demobilu znajduje się również sprzęt używany przez służby mundurowe w trakcie ich działań, który ma im umożliwić bądź ułatwić wykonanie przydzielonych im zadań. Sprzęt ten to nie tylko plecaki, torby, elementy oporządzenia, kamizelki ale również, sprzęt niezbędny do bytowania taki jak maty do spania, łóżka, namioty, poncha, tarpy, saperki, noże, kuchenki, naczynia, menażki i kubki, latarki oraz wiele drobnego sprzętu który również wykonywany jest z wykorzystaniem najnowszych technologii i materiałów według bardzo rygorystycznych norm. Wiele tego typu sprzętu dzięki swojej konstrukcji jest bardzo wszechstronna i posiada kilka zastosowań. Sprzęt produkowany dla wymogów wojska w dzisiejszych czasach jest lekki wytrzymały, ergonomiczny oraz bardzo wszechstronny, dzięki czemu chętnie wykorzystywany jest przez turystów i podróżników zachęconych niską ceną za wysoka jakość.

Niekiedy można również za o wiele niższe pieniądze kupić bardziej specjalistyczny sprzęt poczynając od wyrobów do konserwacji broni, lornetek, dalmierzy, noktowizorów po wyposażenia oraz części do pojazdów, szafy pancerne czy sprzęt elektroniczny, radiostacje, kurzo i wodo odporne komputery i tablety. Są to w pełni wartościowe rzeczy wśród których każdy znajdzie coś co mu odpowiada w atrakcyjnej cenie.

Aktualnie do produkcji umundurowania i sprzętu dla służb mundurowych używa się  najnowocześniejszych materiałów i technologii. To właśnie dzięki temu ukierunkowaniu rozwoju sprzętu dla mundurowych, zawdzięczmy tak duży postęp jaki można było zaobserwować w ostatnich latach w branży turystycznej i outdoorowej. Topowe firmy branży outdoorowej takie jak The Nort Face, Berghałs, Karrimor, Meinld , Pajak, Kelty, Arcterix, Yeti, Under Armour, Petzl i wiele, wiele innych, produkuje sprzęt dla wojska na który otrzymały kontrakty. Odpowiedniki tego sprzętu w cywilnych wersjach kosztują wiele pieniędzy a te same rzeczy w wersjach militarnych można kupić w postaci demobilu za o wiele mniejsze pieniądze a są one tak samo dobre a czasem lepsze od cywilnych odpowiedników.

Membrany

GoreTex, MVP, Event – oraz ich odmiany, są to najczęściej wykorzystywane membranami do produkcji odzieży i wyposażenia przeznaczonych do użytku w trudnych warunkach pogodowych. Membrany te cechują się 100% wodoodpornością jak i bardzo dużą odchylnością, dzięki czemu można się w nic czuć komfortowo nawet w najcięższych warunkach. Dawniej do produkcji odzieży i wyposażenia do których używano membran paroprzepuszczalnych używało się ich odmian grubszych ,bardziej odpornych na przetarcia i uszkodzenia np. GoreTex 3l. Były one stosunkowo ciężkie i duże objętościowo po spakowaniu, ale za to były niesamowicie odporne na uszkodzenia mechaniczne i służyły świetnie wiele lat. Dzisiaj armie i żołnierze zaczęli dostrzegać zalety odchudzania sprzętu dzięki temu aktualnie można dostać świetne kurtki, spodnie czy bivibagi które są wytrzymałe, bardzo lekkie, i mają małą objętość po spakowaniu.

Cordura

Jest to materiał opatentowany przez amerykańską firmę DuPont. Materiał ten kilka lat temu zrewolucjonizował rynek sprzętu i umundurowania wojskowego dzięki swojej ogromnej wytrzymałości i odporności na przetarcia. Wykonywana jest z włókna poliamidowego powleczonego po wewnętrznej stronie powłoką poliuretanową. Dzięki takiej konstrukcji tkanina ta jest również wodoodporna. Najczęściej wykorzystuje się ją na łaty wzmacniające w odzieży, do produkcji oporządzenia, kamizelek, plecaków czy toreb. Zalety tego materiału dostrzegł szybko również rynek cywilny. Cordura ma jednak kilka wad, jest stosunkowo ciężka a szczególnie po namoknięciu zewnętrznego splotu oraz jest dość „sztywna” (choć to może być niekiedy zaletą) W związku z tym wymyślono kilka odmian grubości Cordury.

Tkaniny syntetyczne (nylon, nomex, polipropylen, partex itp.)

Tkaniny syntetyczne cechują się tym iż w porównaniu do włókien naturalnych są o wiele wytrzymalsze, dłużej utrzymują pierwotną kolorystykę, są bardziej odporne na przetarcia, są odporne na długotrwałe działanie wilgoci, mniej chłoną wodę, przy odpowiednim splocie są wodoodporne i wiatroszczelne, a po odpowiedniej obróbce mogą być wodoszczelne, schną szybciej, oraz przy  zachowaniu tej samej wytrzymałości są lżejsze. Aktualnie to głównie z nich produkowana jest nowoczesna odzież i wyposażenie wojskowe. Część z tych tkanin jest ognioodporna i dzięki temu nie topią się pod wpływem działania ognia czy dotknięcia rozgrzanych łusek, oraz nie podtrzymują ognia więc po ustaniu działania płomienia szybko gasną.

Tkaniny naturalne

Aktualnie na potrzeby armii prawie nie stosuje się 100% tkanin naturalnych takich jak bawełna, skóra, len, itp. Kiedyś były one powszechnie stosowane lecz zostały one wyparte przez włókna syntetyczne ze względu na ich dużo lepsze właściwości mechaniczne dłuższy czas trzymania koloru  i trwałość. Aktualnie można spotkać materiały mieszane np. 50%bawełny/50% nylonu wzmocnione splotem Rip-stop, tego typu materiały starają się połączyć najlepsze właściwości obu rodzajów tkanin.

Tkaniny ocieplające

Ocieplenie odzieży czy śpiworów dzielimy na dwie podstawowe grupy.

Ocieplenia naturalne – jest to najczęściej puch choć czasem można spotkać się z innymi materiałami np. wełną. Puch ma najlepsze własności termiczne z pośród wszystkich materiałów jest bardzo lekki i sprężysty, dzięki czemu świetnie nadaje się na materiał izolujący. Kurtka puchowa przeznaczona do noszenia w temperaturze -20° C z kapturem po spakowaniu zajmuje mniej miejsca niż 1,5l butelka wody i warzy poniżej 500g. To właśnie dzięki takim parametrom świetnie nadają się jako materiał izolacyjny.

Głównymi parametrami jakim cechuje się puch  są rodzaj puchu, stosunek puchu do pierza oraz jego współczynnik sprężystości. Do produkcji ociepliny z puchu stosuje się najczęściej puch kaczy lub gęsi, z czego puch gęsi uznawany jest za lepszy. Stosunek puchu do pierza wyrażany jest w % i podawany na metkach w następujący sposób np. 90/10. Pierwsza liczba oznacza ilość puchu (im większa tym lepsza) druga ilość pierza (dodawanego w celu zwiększenia sprężystości). Współczynnik sprężystości jest oznaczany na metkach i opisach skrótem cuin. Im wyższy współczynnik tym lepsze parametry termiczne i kompresyjne puchu.

Puch posiada też wady, jest bardzo drogi w porównaniu do tkanin syntetycznych, po pewnym czasie ulega „zbiciu” przez co traci trochę na własnościach termicznych, łatwo nasiąka wodą i znacząco traci wówczas swoje własności termiczne, po nasiąknięciu ciężko jest go wysuszyć w warunkach polowych, a wilgoć w puch z czasem powoduje jego brzydki zapach. Puch też najlepiej prać w wyspecjalizowanych pralniach gdyż nieumiejętne pranie może go zniszczyć. Ze względu na jego wady i zalety najczęściej używany jest w temperaturze poniżej zera jak i we w miarę słuchach warunkach.

Ocieplenie syntetyczne –odmian ocieplin syntetycznych jest mnóstwo choć najczęściej wykorzystywaną dla potrzeb wojska jest Primaloft i jego odpowiedniki. Na syntetyczne materiały izolujące są również używane często polary produkowane przez różne firmy, (między innymi Polartec) oraz softshell którego defa kto warstwą ocieplającą jest polar.  Wysokiej jakości ocieplina syntetyczna jest lekka i ma duże możliwości kompresyjne. Nie jest tak lekka i kompresyjna jak puch ale za to ma nad nim ogromna przewagę gdyż zachowuje dużą część swoich właściwości termoizolacyjnych nawet jak jest mokra, można ją łatwo i szybko wysuszyć, nawet w warunkach polowych, oraz włókna są odporne na długotrwałe działanie wody czy wilgoci.

Splot RipStop

Nie jest to jak niektórzy uważają osobna nazwa materiały tylko charakterystyczna technika wzmacniania tkaniny poprzez wplatanie w nią w stałych odstępach mocniejszego pojedynczego włókna. Daje to efekt małych wypukłych kwadratów na powierzchni tkaniny. Jak sama nazwa wskazuje ma to zapobiec targaniu się tkaniny a w przypadku jej rozdarcia powstrzymać dalsze powiększanie się rozdarcia. Technika ta pozwala na wytwarzanie cieńszych, lżejszych, bardziej przewiewnych i szybciej schnących tkanin. O takiej samej odporności i wytrzymałości jak ich grubsze odpowiedniki.

Velcro

Jest to rodzaj rzepu produkowany przez firmę Velcro. W porywaniu do innych rzepów jest on o wiele bardziej wytrzymały i dużo lepiej trzyma oraz ma dużo większą żywotność. To ze względu na te właściwości są one wykorzystywane najczęściej do produkcji odzieży i sprzętu dla wojska. Firma Velcro nie jest jedynym producentem zapięć tego typu, które wykorzystywane są przez wojsko, ale jest ona jednym z najlepszych i najczęściej wykorzystywanych rzepów przez armie świata.

YKK

Są to zamki błyskawiczne produkowane przez japońską firmę Yoshida KogyoKabushiki charakteryzujące się bardzo duża wytrzymałością i odpornością. Zamki te zyskały uznanie armii ze względu na swoją bezawaryjna pracę nawet w najtrudniejszych warunkach i ich legendarną wytrzymałość. Zamki te można rozpoznać po wytłoczonych na nic literach YKK. Firma YKK produkuje również doskonałe zapięcia typu rzep.

Armia Stanów Zjednoczonych jest uznawana za jedną z najbardziej zawansowanych technicznie, najlepiej wyposażonych i wyszkolonych armii świata. To właśnie amerykanie dokonali największych innowacji wojskowych takich jak chociażby powszechny dziś GPS, wykorzystywanie DRONÓW bojowych i wiele innych. Stany zjednoczone jako członek NATO angażują się w większość konfliktów z ostatnich lat co dodatkowo zmusza ich do wprowadzani nowych technologii, taktyk oraz sprzętu. Armia US interweniowała zbrojnie na każdym kontynencie i w różnych warunkach klimatycznych  świata. Jednak jak przekonali się oni w trakcie konfliktu w Wietnamie i interwencjach w Iraku i Afganistanie pomimo ogromnej przewagi liczebnej, technologicznej oraz logistycznej nie byli oni w stanie szybko i skutecznie zakończyć tych konfliktów jak to mieli w planach.

UMUNDUROWANIE I WYPOSAŻENIE US ARMY

Umundurowanie i wyposażenie żołnierzy US army zmieniało się wielokrotnie na przestrzeni lat.Amerykanie po walkach w trakcie II wojny światowej zaangażowali się w konflikt w Wietnamie. Pierwsi żołnierze tam wysłani byli wyposażeni w sprzęt i umundurowanie z czasów WW II. W dżungli Wietnamskiej Utility Uniform oraz oporządzenie typu LCE nie spisywały się za dobrze, mundury były za mało przewiewne, buty za ciepłe i nie odprowadzały wody z wewnątrz obuwia, oporządzenie LCE wykonane z bawełny oraz części metalowych, pomimo impregnacji szybko nasiąkało wodą i było wówczas bardzo ciężkie oraz gniło i rdzewiało z czasem. Szybko okazało się że żołnierze potrzebują całkowicie nowego umundurowania aby muc operować w takim terenie. Aby stworzyć nowy typ umundurowania wykorzystano doświadczenie zdobyte w trakcie kampanii na Pacyfiku, sposób ubierania się i rodzaje obuwia noszone przez miejscowych, oraz najnowsze dostępne wówczas technologie. Dzięki tym badania i testom powstał między innymi mundur TCU (Tropical Combat Uniform, słynne bluzy skośne z NAMERY) który przez kolejne lata był poprawiany i dopracowywany. Zostało w nim wprowadzone wzmocnienie materiału typu rip-stop dzięki czemu był lekki przewiewny i szybko wysychał, zasłonięto guziki kieszeni patkami w celu ochrony ich przed odrywaniem. Dzięki tym modernizacją zostały stworzone słynne i kultowe już obuwie JungleBoots na podeszwie typu wibram oraz nowe oporządzenie wykonane z nylonu MLCE (ModernizedLoad-CarryingEquipment). Oporządzenie MLCE było wykonane całkowicie z nylonu dzięki czemu jego stopień nasikania wodą był niewielki, szybko wysychało, zamiast części metalowych wykorzystano tworzywo sztuczne i aluminium co wyeliminowało problem rdzewienia części metalowych. W tym typie oporządzenia wprowadzono również ładownice na 20 nabojowe magazynki do nowego karabinka US Army M16-A1, nowy pokrowiec na w pełni składaną saperkę, powiększona Manierkę 2Q oraz leki plecak tropikalny.

Okres konfliktu Wietnamskiego był swego rodzaju nowym podejściem do munduru i wyposażenia żołnierza. Zaczęto prowadzić więcej badań oraz testów nowego wyposażenia które miało być jak najlepiej dopasowane do warunków w jakich działali żołnierze.

Do czasu konfliktu wietnamskiego bardzo rzadko były stosowane wzory maskujące na umundurowaniu w związku z czym początkowo umundurowanie TCP było wykonane w kolorze zielonym. Żołnierze amerykańscy nie przyzwyczajeni do walki partyzanckiej, szybko zaczęli zauważać jaką przewagę w walce w gęstej dżungli dają wzory maskujące. Początkowo żołnierze malowali na zielonych mundurach TCU czarną farbą pasy które z czasem nazwano pasami tygrysa, oraz stosowali kamuflaż wykorzystywany już wcześniej na Pacyfiku Duck Hunter. Widząc efekty jakie daje mundur we wzory maskujące Armia US opracowała kilka typów kamuflażu z których najbardziej popularne to ERDL oraz różne odmiany TigerStrips. Oczywiście żołnierze w szczególności jednostek specjalnych często wykorzystywali inne typy maskowań czy umundurowania, były ona zdobyczne lub wyprodukowane według ich wskazówek raz  na ich potrzeby, lub przerabiane przez nich. Jedne ze słynniejszych nietypowych rodzajów umundurowania noszonych przez żołnierzy w trakcie NAMERA było noszenie przez NavySeal Jeansów Levi’s model 501 czasem pomalowanych czarnym sprejem w tygrysie pręgi.   

Pomimo przegranej w Wietnamie amerykanie wyciągnęli wiele wniosków i od tego momentu prowadzili nieustanne badania nad rozwoju sprzętu umundurowania, uzbrojenia i kamuflażu.

Wynikiem tych badań było między innymi powstanie:

Umundurowania BDU (BatlleDress Uniform) który był wykorzystywany przez wszystkich żołnierzy US przez wiele lat. Materiał z którego był wykonany miał różny skład począwszy od wersji wykonanej ze 100% bawełny wzmocnionej splotem Rip-Stop poprzez mieszaniny bawełny i nylonu na klimat zimny i umiarkowany w tym tzw. NYCO czyli 50% nylonu i 50% bawełny. Mundur ten maiła prosty krój ze wzmocnieniami na kolanach i pośladkach i łokciach. Kieszenie, rozporek i sam mundur były zapinane na guziki przykryte patką. Jedną z największych wad tego munduru były kieszenie naszyte nie na skos jak w TCU tylko proste. Wraz z czasem i ze zwiększeniem wykorzystywania przez żołnierzy różnego rodzaju kamizelek żołnierze (zwłaszcza jednostek specjalnych) zaczęli przerabiać mundury BDU zwłaszcza bluzy. Przeszywali oni kieszenie na ramiona pod skosem i zamieniali je miejscami. np. dolne na miejsce górnych a górne na ramiona obie pod skosem, lub dolne na ramiona a górne  na piersi również pod skosem. Dodatkowo często żołnierz zastępowali guziki od kieszeni rzepami Velcro oraz na kieszeni na ramionach naszywali kieszenie na opatrunek lub stroboskop. Na mundurze BDU były stosowanych wiele kamuflaży najpopularniejsze z nich to Woodland oraz jego wczesna wersja tzw. małe plamy, TricoloreCamo, SixcoloreCamo, TigerStrips, oraz wiele innych. Mundur ten został zastąpiony przez mundury ACU dal wojsk lądowych, ABU dla US AirForse, NWU dla US Navy, MCCUU dla USMC.

Oporządzenie typu ALICE (All-PurposeLightweightIndividualCarryingEquipment) – jest to oporządzenie które miało zastąpić oporządzenie LCE oraz MLCE. Oporządzenie to było w pełni wykonane z nylonu, aluminium oraz tworzywa, było to tak naprawdę rozwinięcie oporządzenia MLCE, ładownice na dwudziesto nabojowe magazynki zastąpiono ładownicami na trzydziesto nabojowy magazynki wraz z dwiema kieszeniami na granaty po bokach. Składało się ono z dwóch zasadniczych części: pasa wraz z szelkami i kieszeniami dopinanymi na specjalne spinki, oraz plecaka ze stelażem który był produkowany w dwóch rozmiarach Medium i Large. W trakcie kiedy żołnierze wykorzystywali oporządzenie typu ALICE prywatne firmy zaczęły produkować różnego rodzaju kieszenie pasujące do tego systemu które chętnie były wykorzystywane przez żołnierzy. Oporządzenie to było głównie produkowane w kolorze zielonym. Można powiedzieć że oporządzenie to zostało rozwinięte poprzez oporządzanie IIFS a w pełni zastąpione przez oporządzenie typu MOLLE.

Mundur BDU został zastąpiony w korpusie piechoty morskiej przez mundur MCCUU (Marine Corps Combat Utility Uniform) w nowym maskowaniu z rodziny Digital Cam MARPAT (MARine PATtern) w odcieniu leśnym i pustynnym. Mundur ten wykonany jest z materiału NYCO (50% bawełna 50% nylon), zapinany jest na guziki i posiada specjalne kieszenie na łokciach i kolanach na wkładki piankowe.Wrócił do koncepcji kieszeni skośnie naszytych na klatce piersiowej jednak zapinane są na rzepy, zrezygnowano z kieszeni dolnych za to umieszczono dodatkowe kieszenie na ramionach zapinane na guziki. Mundur MCCUU wykorzystywane są do dzisiaj prze USMC.

W wojskach lądowych US Army mundur BDU został zastąpiony mundurem ACU (Army Combat Uniform) w kamuflażu z rodziny nowoczesnych kamuflaży pikselowych UCP (Universal Camouflage Pattern). Mundur tego typu wprowadził wiele zmian i zdecydowanie poprawił funkcjonalność  i ergonomie w porównaniu do mundurów BDU. Mundur jest wykonywany z materiału NYCO (50% bawełna 50% nylon) wzmocnionego splotem rip-stop oraz czasem z taknin trudnopalnych. Bluza zapiana jest na zamek kostkowy a pod szyja ma specjalną stójkę zapinaną na rzep (tzw. chiński kołnierzyk)której zadanie było ochrona szyi i karku przed obtarciami od kamizelek. Ma krój bardziej anatomiczny i dopasowany, posiada dwie kieszenią na klatce piersiowej naszyte pod kątem zapinane na rzepy, oraz dwie duże kieszenie naszyte pod kątem na ramionach, oraz małą kieszeń na ramieniu na długopisy. Na kieszeniach naramiennych naszyte są duże panele z rzepu oraz małe kwadraty które mają pomóc w identyfikacji swój-obcy w podczerwieni. Spodnie i bluza mają specjalne kieszenie na wkładki z pianki na kolanach i łokciach. W spodniach doszyto dwie dodatkowe kieszenie na łydkach na opatrunek osobisty. Kamuflaż UCP miał być nowym uniwersalnym kamuflażem który miał się dobrze spisywać w warunkach miejskich, leśnych, czy pustynnych jednak po dalszych badaniach i opiniach z pola walki okazało się że dużo lepiej w takim zastosowaniu spisuje się kamuflaż MultiCam który pierwotnie został odrzucony przez Armię US na rzecz UCP.

Mundury ACU jak i MCCUU posiadały wiele akcesoriów taki jak, koszulki, kapelusze, czapki, pokrowce na hełmy lub koszulki typu Combat Schirt. Te ostatnie zyskały ogromną popularność szczególnie w trakcie walk w Iraku i Afganistanie. Są to koszule wykonane z niepalnego oddychającego materiału, barki oraz całe ramiona i przedramiona wykonane są z grubszego materiału natomiast tors pokryty jest cienkim przewiewanym materiałem. Koszulki tego typu zostały zaprojektowane do noszenia ich pod kamizelkami zwłaszcza w gorącym klimacie aby unikać przegrzania i odwodnienia żołnierzy na polu walki. Aktualnie tego typu koszulki używane są w większości armii świata NATO (np. Brytyjskie UBACS), oraz zyskały dużą sympatię sektora cywilnego.

MultiCam jest to kamuflaż który ma dobrze kamuflować żołnierza w każdym terenie. Początkowo został odrzucony przez Armię US na rzecz UCP jednak, żołnierze służb specjalnych zauważyli jego potencjał i zaczęli go  wykorzystywać na polu walki z bardzo dobrymi efektami. Widząc efekty Armia US postanowiła wykorzystać ten kamuflaż na większa skalę z bardzo dobrymi skutkami. MultiCam tak dobrze spisywał się na polach walk w Iraku i Afganistanie że inne armie na jego postawie stworzyły swoje odmiany tego kamuflażu np. Polska SUEZ i Brytyjski MTP

Nowoczesne umundurowanie i koncepcja używania przez żołnierzy kamizelek oraz chestrig’ów,  zamiast klasycznych pasoszelek z oporządzeniem, wymogło na Armii US zaprojektowanie nowoczesnego systemu przenoszenia oporządzenia. W związku z czym opracowano system oporządzeniowy MOLLE (Modular LightweightLoad-bearingEquipment) który ma budowę modularna i pozwala dobrać żołnierzowi indywidualnie odpowiednie wyposażenie na dany rodzaj działań. System MOLLE  pierwotnie składał się z Kamizelki, systemu kieszeni, oraz dwóch plecaków i torby biodrowej.  System mocowania MOLLE opiera się głównie o taśmy typu PALS dzięki czemu można było wykorzystać kieszenie i inne elementy wyposażenia do kamizelek kuloodpornych i przeciwodłamkowych na których naszyty jest system taśm PALS  np. CIRAS czy IBA. Aktualnie wiele firm z sektora cywilnego produkuje różnego rodzaju kamizelki, systemy przenoszenia ekwipunku, pasy, plecaki, torby, pasoszelki oraz kieszenie które wykorzystują system montażowy PALS co uczyniło ten system tak popularnym i wszechstronnie wykorzystywanym w dzisiejszych czasach.

Wraz z rozwojem umundurowania następowały również zmiany w sposobie ochrony żołnierzy przed zimnem, deszczem i śniegiem. Jednym z najbardziej znanych systemów ochrony żołnierza przed zimnem były system M65 oraz jego następca system ECWCS (Extended ColdWeatherClothing System) a przed deszczem RS (Rain Suit), IRS (ImprovedRain Suit) oraz elementy systemu ECWCS. Równolegle z pracami nad ubiorem rozwijano również systemy do spania począwszy od śpiworów arktycznych i mat z pianki po systemy modularne MSS (Modular Sleeping System) i maty samopompujące.

Najbardziej popularnym elementem systemu M65 była kurtka wzór M65 która stała się ikona kultury masowej i jest również bardzo popularna do dziś. Był to jeden z pierwszych systemów który był tworzony z wykorzystaniem materiałów syntetycznych, oraz miał wyraźnie modularna budowę co pozwalało dobrać odpowiednie elementy systemu pod kątem klimatu i rodzaju działań wykonywanych przez żołnierzy.

System ECWSC był rozwijany przez wiele lat i doczekał się trzech generacji. Poswatał on dzięki rozwojowy tkanin syntetycznych zwłaszcza membran paroprzepuszczalnych takich jak Gore-Tex czy Sympa-Tex i nowoczesnych syntetycznych ocieplin takich jak Polratec czy Primaloft i chroni żołnierzy w przedziale temperatur od około 5 °C do –50 °C. Ma on wyraźnie modularną budowę składa się z poszczególnych warstw, w III generacji ECWCS jest ich aż siedem, które pozwalają doskonale dobrać ubiór do aktywności i środowiska w jakim ma działać żołnierz. Wywodzi się on bezpośrednio z metody ubierania się na tzw. ,,cebulkę’’ i doświadczeń wynoszonych przez podróżników i wspinaczy górskich z rynku cywilnego.

Jeśli chodzi o systemy do spania jednym z najbardziej znanych jest śpiwór nazywany Modularnym śpiworem GI lub MSS (Modular Sleeping System)  który ma zapewniać ochronę w czasie snu przed niską temperaturą w zakresie od około 10 °C do –40  jest to system składający się z czterech elementów: worka kompresyjnego, lekkiego śpiwora patrolowego, grubego śpiwora oraz pokrowca typu bivi-bag z membrana Gore-Tex. Cieszy się on dużą popularnością ze względu na jego wszechstronność i niska cenę na rynku cywilnym.

Armia Brytyjska posiada duże doświadczenie w boju na wszystkich kontynentach oraz świetne, a przez niektórych uważane za jedne z najlepszych na świecie jednostki specjalne SAS. W UK panuje klimat umiarkowany, a jej położenie powoduje, że często pada tam przelotny deszcz, a zimy są łagodne. Koncepcja ubioru żołnierzy UK opiera się na ubiorze warstwowym na tzw „cebulkę”, charakteryzuje się on tym, że umundurowanie składa się z wielu warstw i w zależności od warunków żołnierz albo ściąga albo zakłada na siebie dodatkowe warstwy ubrania, regulując w ten sposób swój komfort termiczny.

Combat Soldier 95 (CS95) - jest to system umundurowania wprowadzony w latach 90-tych, który był następcą systemów Pattern 85 i 94. System ten był stosowany przez wiele lat i doczekał się dwóch modernizacji w 2000 (Combat Soldier 2000) i 2005 (Combat Soldier 2005). Modernizacje te nie były znaczące, zmieniły się wówczas skład tkanin, odcień kamuflażu oraz krój niektórych części umundurowania. Umundurowanie to było produkowane w kamuflażu DPM I DDPM. Systemy te składały się z bielizny, nakryć głowy spodni, koszulek, koszul, kurtki tzw. SMOCK kurtki przeciwdeszczowej oraz ocieplacza. Warto zwrócić tu uwagę na dwa bardzo ciekawe elementy tego umundurowania, czyli kultową kurtkę typu SMOCK oraz ocieplacz produkowany przez firmę SNUGPAK z ociepliny PRIMALOFT nazywany przez żołnierzy softie. Brytyjczycy w swoich mundurach chętnie wykorzystywali duże guziki naszywane na taśmie tzw. guziki kanadyjskie dzięki czemu kieszeń można szybko i łatwo zapiąć jedna ręką (nawet w rękawiczce) bez patrzenia na nią. Dodatkowo często stosowanym patentem było stosowanie w kieszeniach specjalnej zakładki, która dodatkowo chroni zawartość kieszenie przed zgubieniem.

DPM (DisruptivePatternMaterial) oraz DDPM (DesertDisruptivePatternMaterial) - jest to kamuflaż, który przez wiele lat przechodził w prawie nie zmienionej formie na różne systemy umundurowania. Pierwowzorem choć dość mało podobnym tego kamuflażu był tzw. Denison Pattern, który był początkowo ręcznie malowany na słynnych kurtkach Denison Smock. Następcą tego kamuflażu już nieco bardziej podobnym do DPM był tzw. 59 Pattern. Kolejne odmiany kamuflażu różniły się niewiele między sobą, kształtem wielkością i odcieniem plam, powstała nawet specjalna odmian tropikalna o dużo jaśniejszych barwach. Kamuflaż ten przechodził tak niewiele zmian ze względu na świetne właściwości maskujące zwłaszcza w lasach europejskich. Jednak w trakcie pobytu żołnierzy w Afganistanie i Iraku ze względu na duże zróżnicowanie terenu coraz częściej zgłaszali oni potrzebę wprowadzenia nowego kamuflażu, który spisywałby się dobrze w warunkach pustynnych, górzystych i zalesionych. Wprowadzono wówczas mało znany kamuflaż DPM hybryd, który przegrał konkurencje z całkowicie nowym kamuflażem MTP, który to aktualnie zastąpił kamuflaż DPM i DDPM.

MTP (Multi TerrainPattern) - jest to najnowszy i aktualnie wykorzystywany kamuflaż przez Armię Brytyjską, wprowadzony został wraz ze zmodernizowanym systemem umundurowania Combat Soldier 2010 i jest stosowany w najnowszym systemie PCS. MTP jest nowoczesnym uniwersalnym kamuflażem który ma dobrze spisywać się w zróżnicowanym terenie. Jest to swego rodzaju brytyjska wariacja amerykańskiego MULTICAM. Oba kamuflaże mają tą samą kolorystykę lecz różnią się gęstością i kształtem plam oraz cieniowaniem. Kamuflaż świetnie sprawdziła się w Afganistanie i Iraku (szczególnie w strefach zielonych) lecz nie spisuje się już tak dobrze w lasach europejskich.

Combat Soldier 2010 - można uznać ten system jako ostatnią modernizacji systemu CS95 główną i najważniejszą zmianą jest tutaj zastosowanie kamuflażu MTP ponadto zmieniono materiał oraz krój niektórych części umundurowania. Był to swego rodzaju wstęp do wprowadzenia całkowicie odmienionego systemu PCS.

Personal Clothing System (PCS) - jest to najnowszy i aktualnie używany system umundurowania w Armii Brytyjskiej, pomimo tego iż został on wprowadzony w roku 2011 to cały czas jest jeszcze wdrażany w związku z czym żołnierze dalej używają starszych systemów umundurowania. System ten przedstawia stosunkowo nowe podejście do potrzeb żołnierza na polu walki. Wyposażenie jest lżejsze przy zachowaniu tej samej wytrzymałości ma bardziej anatomiczny krój, ergonomicznie ułożone kieszenie oraz jest bardziej wszechstronne. Wyróżnić można dwie grupy umundurowania: na warunki europejskie i tropikalne, które różnią się głównie materiałem. System ten składa się począwszy od bielizny poprzez koszulki, koszule, spodnie, ocieplacze po kurtki wodoodporne. W większości elementów użyto tutaj kieszeni naszytych na skos jednak nie pozbyto się zakładki chroniącej zawartość kieszeni przed zgubieniem. Kurtka wodoodporna i spodnie „odchudzono” zdecydowanie w porównaniu do poprzednich wersji i nie wyposażono jej w kaptur (w armii brytyjskiej jest przyjęte, że kurtkę wodoszczelną nosi się pod kurtką typu SMOCK w celu łatwiejszego dostępu do kieszeni oraz ochrony kurtki membranowej przed uszkodzeniem mechanicznym), zastosowano lekkie zamki bryzgoszczelne oraz unikano dodatkowych wzmocnień na łokciach, barkach lub kolanach. Wprowadzono nową wersję kurtki typu SMOCK oraz dodatkowa kurtkę nazwaną Lightweight Thermal Smock, która bardziej niż klasycznego SMOCK`a przypomina softschel, ma krój Anroki czyli kurtki z krótkim zamkiem wkładanym przez głowę. Bluzę mundurową wyposażono w wysoki stojący kołnierz który chroni szyję i karak żołnierza przed otarciami od kamizelki. Wprowadzono również zmodernizowany typ koszulki pod kamizelkę balistyczną UBACS. Zmian tych jest dość dużo więc nie sposób ich tutaj wszystkich omówić, ale nowy system PCS spotkał się z dużą aprobatą wśród żołnierzy walczących na pierwszej linii jak i osób zajmujących się szeroko pojętym outdoorem.

Parę słów o kurtkach typu SMOCK...

Kurtka typu SMOCK to swoista ikona brytyjskiej kurtki wojskowej a dla niektórych legenda i ideał wygody prostoty i wszechstronności. Kurtki tego typu mają obszerny luźny krój oraz dużą liczbę pojemnych kieszeni do wygodnego przenoszenia dużej ilości wyposażenia. Tego typu kurtki są stosowane już od wielu lat w Brytyjskiej Armii i doczekały się wielu modernizacji oraz odsłon. Sama kurtka przeznaczona jest jako główny element odzieży wierzchniej w klimacie europejskim, jest wiatroszczelna i wodoodporna (nie wodoszczelna), w przypadku dużych opadów w trakcie których kurtka zaczyna przemakać stosuje się najczęściej pod nią kurtkę wodoodporną. Jako warstwy ocieplającą żołnierze wykorzystują doskonałe ocieplacze produkowane przez renomowaną firmę SNUGPAK nazywane softie. Kurtki tego typu są tak wygodne że zyskały sobie dużą sympatię rynku cywilnego, gdzie są wykorzystywane przez podróżników, survivalowców, pasjonatów szeroko pojętej turystyki wędkarzy czy myśliwych.

...i butach.

Armia Brytyjska wyposaża swoich żołnierzy w wysokiej jakości obuwie. Jednym z najczęściej używanych butów przez żołnierzy UK są Assault Boots oraz ich odmiana pustynna i z membraną do zastosowania w zimnym i mokrym klimacie. Są to buty o prostej i solidnej konstrukcji, wygodne, dobrze trzymające się podłoża, dzięki czemu są chętnie wykorzystywane przez żołnierzy na polu walki. Jednak Armia Brytyjska wyposaża również swoich żołnierzy w obuwie produkowane przez jedne z najlepszych firm cywilnych takich jak MEINDL oraz HAIX. Firmy te cechują się wieloletnim doświadczeniem i zaufaniem klientów, ich produkty są stosunkowo drogie jednak produkty pochodzące z magazynów wojskowych często można zakupić po korzystnych cenach.

Oczywiście Armia Brytyjska posiada w swoich zasobach wiele świetnego sprzętu nie wymienionego wcześniej, który doskonale sprawdzi się dla wędkarza, turysty, myśliwego czy survivalowca. Żołnierze UK na swoim wyposażeniu mają doskonałe plecaki takie jak BERGENY czy plecaki produkowane na potrzeby wojska przez firmy KARRIMOR lub BERGHAUS. Wiele wyposażenia przeznaczonego do bytowania: namioty, maty, śpiwory, sprzęt survivalowy, kuchenki, stuptuty, rękawiczki, plandeki i wiele, wiele innych. Jest to doskonałe źródło pozyskania wartościowego sprzętu w atrakcyjnej cenie.

Rodzaje najczęściej spotykanego oporządzenia:

Personal Load Carrying Equipment (PLCE) – jest to oporządzenie składające się z pasa i szelek oraz kieszeni do przenoszenia wyposażenia, można uznać, że ma budowę modułową bo kieszenie można konfigurować w zależności od potrzeb. Oporządzenie to wykonywane jest z mocnej i wytrzymałej CORDURY i przez wiele lat przechodziło kilka modernizacji głównie zmiany materiałów, kolorystyki oraz niewielkie zmiany projektowe. Pas zapinany jest na dużą plastikową klamrę typu FasTex, i posiada po wewnętrznej stronie specjalne przelotki które pozwalają unieruchomić kieszenie na pasie w pożądanej pozycji. Szelki w przeciwieństwie do szelek amerykańskiego systemu ALICE posiadają sześcio punktowe mocowanie dzięki czemu zachowuje dużą stabilność oraz szeroki panel z siatki na plecach poprawiający komfort przenoszenia ciężkiego wyposażenia. Kieszenie na pasie montowane są za pomocą specjalnych zapięć nazywanych T-ring i posiadają charakterystyczny system otwierania. Zaprojektowano wiele rodzajów kieszenie do tego typu oporządzania począwszy od ładownic pokrowców na manierki, kieszeni ogólnego przeznaczenia, kabur po specjalne kieszenie przeznaczone np. na nóż, maczetę, saperkę czy radio. Oporządzenie to pomimo swojego wieku jest chętnie wykorzystywane do dziś przez pasjonatów ASG czy survivalowców.

Assault Vest oraz LCTV - Armia Brytyjska korzysta również z kamizelek, najczęściej spotykane to kamizelki Assault Vest oraz modułowa kamizelka LCTV. Kamizelka Assault Vest jest kamizelką w której kieszenie są naszyte na stałe na specjalnej wytrzymałej siatce, dzięki czemu charakteryzuje się ona dużą oddychalnością. Posiada szereg kieszeni zamykanych na klamry typu FasTex lub charakterystyczną szlufkę, w tym dwie duże kieszenie zapinane na zamki błyskawiczne na piersiach, gdzie w lewej znajduje się wewnętrzna kabura na broń krótką. Kamizelki te były wykonywane w dwóch wariantach kolorystycznych DPM i DDPM. Natomiast kamizelka LCTV jest kamizelką pierwotnie stworzoną do noszenia na kamizelkach balistycznych OSPREY gdyż taśmy (odpowiedniki PALS) nie były kompatybilne z żadnymi kieszeniami nawet tymi wykonanymi specjalnie dla Armii UK. Można nawet spotkać zdjęcia gdzie żołnierze na kamizelkach OSPREY noszą oporządzenie PLCE. Kamizelka ta ma budowę modułową składa się z kamizelki wykonanej częściowo z siatki oraz naszytych na niej taśmach w podobnym systemie do PALS dzięki którym można na niej dowolnie montować kieszenie akcesoryjne.

OSPREY - w trakcie konfliktu w Iraku i Afganistanie dowództwo Armii Brytyjskiej wprowadziło nowy typ kamizelki balistycznej o nazwie OSPREY, która miał zastąpić starsze modele osłon balistycznych tułowia i umożliwić przenoszenie żołnierzowi niezbędnego wyposażenia. Kamizelka ta doczekała się aż czterech odsłon, pomiędzy którymi zachodziły dość duże zmiany. Ideom tej kamizelki jest osłona żołnierza przed pociskami i odłamkami o dużej energii kinetycznej, ochronę tą zapewniają tzw. płyty balistyczne które pochłaniają i rozpraszają energie uderzenia. Płyty tego typu wykonuje się najczęściej z ceramiki, stopów metali bądź materiałów syntetycznych i kompozytów. Wszystkie kamizelki tego typu miały naszyte systemy taśm podobnych do systemu PALS który służył do montowania na nich kieszeni akcesoryjnych. Dodatkowo do kamizelek można zamontować specjalny kołnierze oraz naramienniki które mają wewnętrzne wypełnienie z KEVLARU. Wykonywane były w kilku wersjach kolorystycznych DPM, DDPM, DPM hybrid a ostatnia w kamuflażu MTP. Ostatnia wersja wypuszczona w 2010r o nazwie OSPRAY MK4 posada wewnętrzne kieszenie na wkłady balistyczne oraz dodatkowe kieszenie na boczne wkłady balistyczne. Kamizelka ta pozwala montować w niej miękkie jak i twarde wkłady balistyczne. Do kamizelki dostępny jest zestaw kieszeni akcesoryjnych który można dowolnie montować na kamizelce.

Historia sprzętu i umundurowania wojsk WP nie jest tak bogata jak historia armii innych państw, głównie ze względu na konserwatywne podejście przełożonych i ministrów odpowiedzialnych za obronę narodową. Jednak w związku z zaangażowaniem Wojska Polskiego w sojusz NATO i związane z tym misje stabilizacyjne, pokojowe i humanitarne, podejście to znacząco się zmieniło i coraz większą wagę zaczęto zwracać na ergonomię, wygodę, ciężar i wytrzymałość umundurowania oraz wyposażenia. Szczególnie wyraźnie widać to w ostatnich latach w związku z udziałem naszych żołnierzy w misjach w Iraku i Afganistanie. Również sektor firm cywilnych zauważył duże braki w wyposażeniu i umundurowaniu odpowiednim do nowoczesnego pola walki wśród żołnierzy WP, dzięki czemu pojawiło się wiele firm produkujących umundurowanie i wyposażenie na najlepszym światowym poziomie.

OPORZĄDZENIE

Najczęściej spotykanymi typami oporządzenia w WP są:

Szelki do przenoszenia oporządzenia wz-988 – jest to jedno z częściej spotykanych na rynku demobilu oporządzeń stosowanych przez WP. Wprowadzone w latach 90 na wyposażenie WP, silnie wzorowana na Amerykańskich kamizelkach ITBV. Kamizelka zapinana jest na zamek błyskawiczny kryty patką z rzepem, oraz wyposażona jest w cztery ładownice do magazynków typu Beryl oraz cztery kieszenie ogólnego przeznaczenia. Kamizelka produkowana w kamuflażu Pantera leśna i pustynna.

Kamizelka OLV – kamizelka kuloodporna posiadająca 2 klasę kuloodporności, a w przypadku zastosowania płyty twardej z przodu 4. Przeznaczona dla wojsk lądowych. Do kamizelki można dopiąć naramienniki, osłonę krocza oraz sztywny kołnierz w celu dodatkowej ochrony. Kamizelka miała dodatkowo naszyte szereg kieszeni i ładownic, które dodatkowo zwiększały jej funkcjonalność, można było w nich przenosić między innymi magazynki typu Beryl, radio, opatrunek, granaty i inne.

Kamizelka KLV - jest to kamizelka kuloodporna, która posada 2 klasę kuloodporności, a w przypadku zastosowania płyt stalowych 4. Produkowana była dla kierowców pojazdów ponieważ była krótsza od kamizelki OLV i pozbawiona zewnętrznych kieszeni na oporządzenia, natomiast wyposażono ją w jedną płaską kieszeń oraz pojedynczą kieszeń na płytę twardą z przodu. Tak jak w kamizelce OLV można było stosować w niej naramienniki, jednak nie posiadała kołnierza ochronnego i osłony krocza.

Kamizelka DMV-98 to kamizelka kuloodporna składająca się z dwóch części: poszycia zewnętrznego oraz poszycia wewnętrznego. Kamizelka przeznaczona jest dla wojsk desantowo-szturmowych i powietrzno-desantowych. Poszycie zewnętrzne ma naszyte kieszenie i ładownice w celu zwiększenia jego funkcjonalności oraz możliwość włożenia miękkich wkładów balistycznych o 2 klasie kuloodporności natomiast poszycie wewnętrzne (zakładane w miarę potrzeby) jest przeznaczone do noszenia twardej płyty balistycznej przedniej o 4 klasie kuloodporności. Kamizelka ta ma wysoki kołnierz oraz naramienniki, chroniące przed odłamkami. Żołnierzom WP jest wydawana z zestawem płyt balistycznych miękkich i płytą twardą oraz dwoma zestawami poszycia w panterze leśnej i pustynnej.

Oczywiście poza wyżej wymienionymi oporządzeniami Polscy Żołnierze wykorzystują również innego rodzaju oporządzenie produkowane przez firmy resortowe czy zakupione we własnym zakresie na misji czy od prywatnych producentów w kraju.

UMUNDUROWANIE

Przez wiele lat Polacy używali munduru o podobnym kroju i materiale. Zmiany wprowadzane w umundurowaniu Żołnierzy WP były przez wiele lat niewielkie i mało znaczące. Sytuacja zmieniła się w połowie lat 90 gdzie w związku z planami wstąpienia Polski do NATO wprowadzono nowy rodzaj maskowania typu Pantera i zaczęto prowadzić prace nad udoskonaleniami umundurowania i jego modernizacją.

Wz 127/A komplet całoroczny (potocznie nazywane US lub US-18) składał się z bluzy i spodni. Bluza miała klasyczny krój koszuli zapinanie na guziki, miała ściągacz w pasie oraz 9 kieszeni (czasem 8) z których większość zapinana była na guziki kryte patką oraz dwie duże z tyłu zapinane  na zamek. Spodnie miały krój luźny wzmocniony na kolanach i pośladkach ze ściągaczami w nogawkach, posiadały szlufki na pas oraz ściągacze i możliwość zapinania szelek. Spodnie zapinane są na guziki i mają 5 lub 7 kieszeni. Charakterystyczne i dość mocno wyróżniające je spośród innych spodni wojskowych jest rozmieszczenie kieszeni udowych w zależności od modelu 5 lub 3 kieszeni.

W późniejszych latach i udziałem Polskich Żołnierzy w działaniach w rejonach tropikalnych i pustynnych wprowadzono mundur wz. 124/Z (tzw. mundur tropikalny) wykonany z dużo cieńszej tkaniny w splocie Rip-Stop. Wz 124/Z mundur wykonany  z cieńszego bardziej przewiewnego materiału niż Wz 127/A wzmocnionego splotem Rip-Stop. Bluza posiadała klasyczny krój koszuli zapinanej na guziki. Miała siedem lub sześć kieszeni zapinanych na rzep, jednak żołnierze ze względu na to, że nosząc koszule wkładali ją w spodnie często (jeżeli mogli) odpruwali dolne kieszenie i przeszywali je pod kątem na miejsce górnych. Dodatkowo w bluzie tej zastosowano rzepy do łatwego umieszczania na bluzie emblematów i naszywek. Spodnie miały prosty klasyczny krój bojówek, w dolnej części nogawek posiadają sznurki do ściągania (zastępowane przez żołnierzy często przez gumki ze stoperami), były wyposażone w odpinane szelki oraz ściągacze w pasie. Spodnie mają szlufki do przeplecenia paska oraz w porównaniu do wersji całorocznej posiadają po jednej dużej kieszeni zapinanej rzepem na udzie i dwie kieszenie otwarte na dłonie. Mundur ten jest bardzo lubiany przez żołnierzy WP i produkowany był w dwóch kamuflażach tj. Pantera i Pantera pustynna 124/PI.

Umundurowanie wz. 2010 (123/UP, 123/UL, 123/UT, 123/SP) jest to najnowsze umundurowanie dla żołnierzy WP wprowadzone w 2012r. Aktualnie jest wprowadzane na wyposażenie WP i istnieje równolegle ze starymi wzorami wz.127/A i wz.124/Z, jednak mają one całkowicie zostać zastąpione przez nowy wzór umundurowania do 2016r. Umundurowanie to jest ogromnym krokiem w porównaniu do poprzednich wzorów i jest dobrze dostosowane do warunków nowoczesnego pola walki. Widać że projektancie wzorowali się na amerykańskich mundurach ACU i zastosowali wiele sprawdzonych już projektów wykorzystywanych w mundurach innych państw. Całkowitą nowością w Polskim Wojsku jest zastosowanie wkładów piankowych na kolanach i łokciach munduru, dzięki czemu znacząco poprawiono wygodę ich użytkowania. Rodzaj materiałów, krój oraz ergonomiczne rozmieszczenie kieszeni powodują, że zdaniem wielu jest to jedne z lepszych typów umundurowania dostępnych na rynku demobilu mogące spokojnie konkurować z umundurowaniem innych państw. Krój umundurowania jest taki sam w poszczególnych modelach, natomiast różnią się one materiałem oraz rodzajem kamuflażu.

123/UP – Mundur polowy jest wykonany z grubszego materiału w technologii Rip-Stop, nazywany zimowym, w kamuflażu „Pantera”

123/UL – Mundur polowy letni wykonany z przewiewnego i szybkoschnącego materiału w technologii Rip-Stop w kamuflażu „Pantera”

123/UT – Mundur polowy tropikalny wykonany z przewiewnego i szybkoschnącego materiału w technologii Rip-Stop w kamuflażu „Pantera pustynna”

123/SP – Mundur polowy specjalny wykonany z trudnopalnych materiałów w kamuflażu „Pantera”

Bluza

Ma prosty krój z wysokim kołnierzykiem ze stójką zapinanym na rzep dobrze chroniący szyje i kark przed otarciami. Zapinana jest na guziki kryte patką natomiast rękawy zapinane są za pomocą ściągaczy z rzepem. Rękawy są wszyte z nadmiarem materiału, który znacząco ułatwia i zwiększa ruch ramion (tzw. skrzela). Pozbyto się całkowicie pagonów z ramion na rzecz jednego panelu pośrodku klatki piersiowej i dolnych kieszeni dzięki czemu bluzę można wygodnie wkładać w spodnie. Bluza ma pięć pojemnych kieszeni z których dwie zapinane na rzep umieszczone pod kątem znajdują się na klatce piersiowej, dwie kolejne zapinane na zamek znajdują się na ramionach oraz jedną małą na lewym przedramieniu. Przy kieszeniach naramiennych znajdują się uchwyty na światła chemiczne. Na kieszeniach naramiennych ponad nimi  i nad lewą kieszenią naszyto panele z rzepu na naszywki.

Spodnie

Mają krój klasycznych bojówek ze możliwością ściągania ich w nogawkach oraz w pasie. Projektanci wyposażyli spodnie tylko w cztery kieszenie, dwie biodrowe na ręce oraz dwie bardzo pojemne udowe zapinane na rzep wszyte pod kątem co znacząco poprawiło wygodę korzystania z nich. Spodnie maja dodatkowe wzmocnienia na pośladkach oraz wewnętrznej stronie w kroku, co znacząco zwiększa ich żywotność w trudnych warunkach polowych.

Kurtki

Kurtka zimowa bechatka była podstawową częścią wyposażenia wojsk WP na warunki zimowe. Przez wiele lat przechodziła szereg modernizacji w trakcie których zmieniał się niewiele krój, rodzaj maskowania, materiału zewnętrznego i podszewki, ilość kieszeni oraz usunięto futrzany kołnierz. Komplet pierwotnie składał się z bluzy z podpinką i spodni z podpinką, w późniejszych latach zrezygnowano z ocieplacza do spodni. Finalnie kurtka miała krój podobny do bluzy typu US. Z czasem kurtki te zostały całkowicie zastąpione przez komplety ochronne z gore-tex’u.

Ubranie ochronne – jest to komplet przeznaczony do działania w zimnym klimacie, pierwotnie wykonany z membrany paroprzepuszczalnej Gore-Tex. Składał się z kurtki z podpinka polarową oraz spodni które w późniejszych wersjach miały szelki. Komplet ten był ogromnym przełomem w umundurowaniu gdyż armia Polska zaczęła wykorzystywać na szeroką skalę nowoczesne technologie w celu wyposażenia żołnierzy w jak najlepszy sprzęt.

KAMUFLAŻE

Armia Polska nie ma tak bogatej gamy wzorów kamuflujących jak armie innych państw, głównie ze względu na to iż w czasach PRL-u nikt nie przywiązywał uwagi do takich cech jak wygoda i zdolności kamuflujące munduru. Widać, że znacząco zwiększono pracę nad polskim wzorem kamuflującym za czasów III RP.

Moro wz. 68 - był kamuflażem, który miał zastąpić kamuflaż typu „deszczyk” wz 58. Składał się z niewielkich podłużnych plam w kolorze ciemnozielonym lub czarnym na szarym tle. Kamuflaż ten był szeroko rozpowszechniony wśród ówczesnych służb mundurowych, używany był prze milicję, wojsko, straż pożarną, służbę więzienną. Wzory maskowania poszczególnych służb różniły się nieco odcieniem kolorystycznym i wielkością oraz kształtem plam. Do dziś można spotkać stare typy umundurowania w tym kamuflażu. Kamuflaż ten nie najlepiej spisywał się jako wzór maskujący lecz był używany przez wiele lat przez żołnierzy WP.

Puma wz. 89 (żaba) – kamuflaż który miał zastąpić kamuflaż typu Moro a w szczególności miał charakteryzować się dużo lepszymi właściwościami kamuflującymi niż jego poprzednik. Składał się z szeregu plam o różnej wielkości w kolorze czarnym na ciemno zielonym tle. W rzeczywistości tego typu maskowanie nie poprawiła znacząco właściwości kamuflujących naszych żołnierzy i w krótkim czasie zostało zastąpione przez kamuflaż Pantera wz 93.

Pantera wz. 93 – pierwotnie wzór zaprojektowany dla jednostki specjalnej GROM, następnie wprowadzony na wyposażenie całej Armii WP. Kamuflaż składa się z czterokolorowych nieregularnych plam w kolorach: jasno zielonym, ciemno zielonym, czarnym oraz brązowym. Wzór ten znacząco poprawił zdolności kamuflujące umundurowania naszych żołnierzy. Wzór ten w związku z zaangażowaniem Polski w konflikty zbrojne w krajach pustynnych doczekał się swojej odmiany pustynnej w której użyto jaśniejszych plam a w późniejszym czasie na topie kamuflaży pikselowych wyprodukowano serię mundurów w zmodernizowanym wzorze Digital Pantera produkowanych przez cywilną firmę jednak nie przyjęły się one w amii WP. Maskowanie tego typu jest używane do dziś przez żołnierzy WP, straż graniczną i inne formacje mundurowe.

Aktualnie poza kamuflażem typu Pantera wojsko WP (w szczególności żołnierze jednostek specjalnych) wykorzystuje kamuflaż wzorowany na amerykańskim MultiCam o nazwie SUEZ lub innego rodzaju wzory kamuflujące produkowane przez firmy cywilne.

OBUWIE

Myśląc o polskich butach wojskowych większości osób od razu na myśl nasuwają się dwa rodzaje obuwia Polskie Desanty bądź Opinacze.

Opinacze były mocnymi skórzanymi sznurowanymi butami dodatkowo wyposażonymi w szeroki pas skóry dodatkowo spinający cholewkę i zabezpieczający sznurówki przed rozwiązaniem. Buty te były produkowane w dwóch odmianach kolorystycznych (czarnych i brązowych) oraz kilku krojach.

Opinacze na początku lat 90 zostały zastąpione w WP przez Trzewiki wz-919 czyli tzw. desanty lub skoczki. Obuwie to pierwotnie zaprojektowano do użytku przez jednostki spadochronowe (stąd ich potoczna nazwa) jednak z czasem zostały wprowadzone do użytku w całej armii oraz w innych służbach mundurowych. Buty te miały prostą wytrzymałą konstrukcję ze skóry licowanej oraz sznurowadła przelotowe dzięki czemu można było je szybko ściągać i zakładać. Na przestrzeni lat produkowane były przez różne firmy które najczęściej zmieniały typ oraz profil podeszwy. Trzewiki wz-919 były wprowadzone jako buty całoroczne, jednak jak praktyka pokazała buty te nie spełniały w pełni swoich zadań w wysokich i niskich temperaturach. w związku z tym wprowadzono do użytku dwa nowe modele obuwia wz-928 (tzw. kupczaki) oraz wz-920P (trzewiki pustynne).

W związku z zaangażowaniem Polski w konflikty w rejonach pustynnych i tropikalnych na wyposażenie żołnierzy wprowadzono trzewiki pustynne wz-920P (tropikalne). Buty te produkowano ze skóry zamszowej w kolorze piaskowym co zwiększyło oddychalność obuwia oraz zredukowano wagę w porównaniu do obuwia wz-919 co znacząco poprawiło ich walory użytkowe. Konstrukcja została niewiele zmieniona, jest to wysokie obuwie ponad kostkę z systemem przelotowym do sznurowania.

Na warunki zimowe natomiast wprowadzono obuwie wz-928 popularnie nazywane kupczakami (od nazwy pierwszego producenta). Obuwie to było wysokie wykonane z grubej skóry licowanej z membraną Gore-Tex’ową oraz podeszwą typu Vibram. Obuwie to bardziej przypominało buty trekkingowe niż obuwie wojskowe, miały otok gumowy chroniący obuwie przed mechanicznym uszkodzeniem oraz szybki system sznurowania dobrze trzymający kostkę. Kupczaki cieszą się bardzo dobrą opinia żołnierzy WP oraz na rynku demobilu, są cenione za swoją wytrzymałość, wygodę oraz nieprzemakalność.

Aktualnie buty wz-919 zostały zastąpione przez buty wz-926 nazywane potocznie trzewikami letnimi. Buty te mają konstrukcję bardzo podobną do tradycyjnych desantów z tą różnicą że zastosowano tu po obu bokach duże panele z nylonu których zadaniem jest zwiększenie wentylacji oraz zmniejszono znacząco wagę, co przekłada się na wygodę korzystania z obuwia. Aktualnie armia Polska w zależności od potrzeb, często zaopatrza swoich  żołnierzy w specjalistyczne obuwie produkowane przez firmy cywilne takie jak LOWA, MEINDL lub HAIX.

Na wstępie chciałbym zaznaczyć iż niemniejszy artykuł nie jest żadnym poradnikiem przetrwania a jedynie ma przybliżyć samo zagadnienie survivalu oraz pomóc Państwu w doborze odpowiednich elementów do swojej przygody z tą rozległą dziedziną aktywności w naszym sklepie. Część zagadnień zostanie tylko poruszona bez ich rozwijania więc warto zainwestować w książki o tematyce survivalowej (które również znajdziecie Państwo w naszym sklepie) a ten artykuł potraktować jako przybliżenie samego zagadnienia i pomoc w wyborze odpowiedniego sprzętu.
Ciężko jest w jakikolwiek sposób zdefiniować słowo survival i dokonać jego dokładnej klasyfikacji gdyż jest to bardzo rozległa dziedzina w której jest wiele spornych podziałów i interpretacji. Survival jest sztuką przetrwania, sztuką improwizacji, adaptacji, kalkulacji, zdroworozsądkowego, logicznego myślenia oraz wyciągania wniosków. Survival nie tyczy się tylko dzikich ostępów ale również warunków miejskich. Każdy z nas codziennie wychodzi z domu idzie do pracy lub szkoły, a następnie wraca do domu, każde takie wyjście i bezpieczny powrót do domu to w pewnym sensie survival . Gdy opuszczamy dom, nasze bezpieczne schronienie, czeka na nas poza nim szereg niebezpieczeństw do których już od lat przywykliśmy (pędzące pojazdy, niebezpieczne maszyny, zagrożenie ze strony innych osób lub zwierząt itp.) gdyż towarzyszą nam codziennie. Każdy dobrze wie że jak jest powieszona tabliczka „UWAGA zły Pies!!!” a na podwórku widać 70 kilogramowe czteronożne, warczące i wyposażone w długie białe kły zwierzę które nie biegnie w naszą stronę po to żeby się pobawić, to lepiej użyć dzwonka, niż wchodzić na posesję. Od dziecka uczymy się z tym zagrożeniami żyć w sposób relatywnie bezpieczny , przez co przestajemy na nie zwracać uwagę. To właśnie te zachowania i wiedza która pozwala nam bezpiecznie wrócić do domu można nazwać survivalem, a dokładniej wiedzę o tym jak je stosować, kiedy i jakie dadzą efekty. Oczywiście survival w warunkach niezurbanizowanych, na łonie dzikiej przyrody różni się znacząc od tego czego nauczyliśmy się od dzieciństwa, należy przyswoić odpowiednią ilość wiedzy i zdobyć doświadczenie które pozwoli nam komfortowo działać w takich warunkach. Survivalu nie da się „wkuć” na pamięć należy go zrozumieć i ćwiczyć poszczególne elementy aby stały się dla nas czymś naturalnym, czymś co robimy odruchowo. Każda osoba która chce spędzać czas na wolnym powietrzu powinna być przygotowana na jakiegoś rodzaju nieoczekiwane sytuacje. Bardzo dobrze obrazuje to łacińska sentencja „In omnia paratus” które w wolnym tłumaczeniu oznacza „gotowy na wszystko” i to właśnie taka myśl powinna nam towarzyszyć aby żadna nieoczekiwana sytuacja nas nie zaskoczyła.

Survival– w najczystszej formie jest wiedza i techniki które w przypadku sytuacji awaryjnej maja nam pomóc w dotarciu do służb ratunkowych, cywilizacji czy innego źródła pomocy lub pomóc nam utrzymać się przy życiu do czasu ich przybycia. Mówimy tu zazwyczaj o sytuacjach nagłych i losowych do których można się przygotować tylko mentalnie i fizycznie, dużo mniej pod kątem wyposażenia które będziemy mieli ze sobą, bądź o sytuacjach w których cos poszło nie tak jak miało pójść i sytuacja zrobiła się groźna. Klasycznym przykładem tego typu sytuacji jest katastrofa lotnicza lub morska w jakimś odległym zakątku świata z której jakimś cudem uszliśmy z życiem, ale musimy je teraz zachować aż ktoś nam przyjdzie z pomocą lub do momentu aż pomożemy sobie sami i dotrzemy do źródła ratunku. Lecz tyczy się to również sytuacji które są mniej spektakularne, za to równie niebezpieczne ale możemy się na nie w pewnym stopniu przygotować. Mówimy tu na przykład o sytuacji gdy na wycieczce górskiej lub na grzybobraniu pobłądziliśmy i czeka nas nieoczekiwany nocleg w terenie. W obu przypadkach wcześniejsze pozyskanie wiedzy odnoszącej się do przetrwania na łonie dzikiej przyrody, oraz trenowanie w praktyce tej wiedzy, może okazać się kluczowe dla naszego bezpieczeństwa, a przecież wiedza nic nie waży i można ja zabrać ze sobą wszędzie. W tego rodzaju sytuacjach zależy nam na tym by być jak najbardziej widocznym (jaskrawe ubrania, odblaski, urządzenia sygnalizacyjne) zostawiać za sobą dużo znaków i tropów aby umożliwić służbą ratunkowym jak naj szybsze nas odnalezienie. Jest to wiedza która przyda się każdej osobie która spędza czas rekreacyjnie czy zawodowo na wolnym powietrzu lub w odludnych rejonach. Dobra znajomość tej wiedzy umożliwi nam pozyskanie wszystkiego co niezbędne do przeżycia z natury otaczającej nas, a każdy element ekwipunku będzie bonusem. Warto stworzyć w takich sytuacjach własny zestaw survivalowy i medyczny, zainwestować w dobry nóż, buty i odzież, gdyż może to zadecydować o naszym życiu i powrocie w jednym kawałku do domu.

Ucieczkowy (SERE)– jest to dziedzina survivalu która różni się znacząco od pozostałych gdyż polega ona na skutecznym ukrywaniu się przed osobami które nie są do nas przyjaźnie nastawione, a jednocześnie zwrócenie uwagi osób które chcą nam udzielić pomocy. Zazwyczaj tego typu survival głównie tyczy się wojska (sił specjalnych, pilotów , żołnierze i funkcjonariusze działający za liniami wroga) oraz osób których praca lub sposób spędzania czasu wiąże się z przebywaniem w rejonach w których występują różnego rodzaju konflikty zbrojne, zagrożenie terrorystyczne, wojny domowe, religijne lub etniczne i mogą one zostać wplątane w walki lub wykorzystane do innych celów. Najprostszym przykładem tego typu sytuacji jest zestrzelony pilot głęboko za liniami wroga, czy turysta którego usiłowano porwać (ze względu na okup czy poglądy religijne) W tego rodzaju survivalu, nosi się stonowaną odzież lub w kamuflażu (w miarę możliwości), która ułatwia ukrycie się, nie pali się klasycznych ognisk, lecz małe osłonięte które nie rzucają się w oczy, a najczęściej unika się w ogóle palenia ognia (gdyż przyciąga ono zbyt wiele uwagi). Schronienie ma zapewnić nie tylko ochronę przed żywiołami ale również ma nas ukryć przed wrogiem, a sygnalizacja ma być widoczna dla ratowników a nie widoczna dla wroga. Charakteryzuje się on również technikami mentalnymi i psychologicznymi które pozwolą nam utrzymać się przy życiu w przypadku schwytania, przetrwać przesłuchania, i umożliwić ucieczkę. 
Bushcraft – można tą dziedzinę włączyć do ogólnego pojęcia survivalu gdyż mają wiele wspólnych elementów i często przeplatają się między sobą, lecz znaczącą różnicą jest cel zastosowania, gdyż celem survivalu jest sztuka przeżycia a bushcraft’u sztuka życia w dziczy przy pomocy minimalnego ekwipunku zabranego ze sobą. Osoby zajmujące się tą dziedzina starają się wykorzystywać na ubiór i części wyposażenia materiały naturalne, które są w stanie sami pozyskać i przetworzyć a w razie zniszczenia czy zgubienia łatwo mogą je też naprawić lub zastąpić. Osoby te starają się żyć w zgodzie z naturą być jak najbardziej niezależne i pozyskiwać z natury tylko tyle ile potrzebują. Wyposażenie które zabierają jest zazwyczaj wszechstronne, wygodne i ergonomiczne.

Miejski- jest to survival osadzony w warunkach miejskich lub podmiejskich, do tego typu sytuacji dochodzi zazwyczaj z powodu klęsk żywiołowych, wybuchu wojny, czy ataku terrorystycznego lub innego wydarzenia które zmusi nas do walki o własne życie w środowisku miejskim. Survival miejski różni się tym od klasycznego survivalu że umożliwia często korzystanie z łatwo dostępnych zasobów i metodom zbieractwa uzyskanie wielu potrzebnych rzeczy do przetrwania. Cechuje się on również wieloma zagrożeniami, szczególnie epidemiologicznym z którymi zazwyczaj w klasycznym survivalu nie mamy do czynienia. Pewną odmianą tego typu survivalu jest Prepering czyli przygotowanie się do przetrwania jakiegoś konkretnego zagrożenia.

W sytuacji walki o przetrwanie niezależnie od tego czy znaleźliśmy się w niej przypadkiem, czy coś poszło nie zgodnie z pierwotnym planem należy przede wszystkim unikać paniki i oddalić się od zagrożeń. Należy usiąść odprężyć się, jeżeli mamy taką możliwość to nawodnić się i coś zjeść. Następnie sprawdzić jakie mamy zasoby do dyspozycji, sprawdzić jaką mamy odzież co mamy w kieszeniach, na pasie czy w plecaku, lub co możemy pozyskać z wraku bądź popsutego środka transportu. Następnie należy ,opracować dalszy plan działań i ustalić priorytety, czyli rzeczy które nam najbardziej zagrażają i które pierwsze nas zabiją jeśli nie będziemy temu przeciwdziałać. Te priorytety zazwyczaj kształtują się w następujący sposób (jednak zależą one głównie od sytuacji i mogą się zmieniać)
Zazwyczaj najwyższym priorytetem będzie schronienia, osłon od wiatru deszczu lub śniegu, które zapewni nam ciepło . Takim podstawowym schronieniem są rzeczy które mamy na sobie, kurtka, spodnie, buty, bielizna skarpety, oraz warstwa termiczna, to dlatego na tych częściach wyposażenia nie warto oszczędzać oraz warto je dobrze przemyśleć i dobrać pod kątem terenu w jakim będziemy ich używać . Jeżeli nie mamy odpowiedniej odzieży należy ją zrobić z dostępnych zasobów, improwizować. Podstawowe schronienie może nam dać również plecak, duży kamień, czy korzeń który osłoni nas od wiatru lub odzyskane części warku czy pojazdu lub sam pojazd. Możliwości jest wiele ale przy budowie schronienia należy pamiętać żeby w pierwszej kolejności wykorzystywać gotowe schronienia i je ulepszać. Budowa schronienia pochłania dużo energii i zasobów ale jest bardzo opłacalna jeśli mamy perspektywę spędzenia kilku dni w jednym miejscu.

Następnym zazwyczaj jest ogień. Ogień ma bardzo wiele zastosowań, ogrzewa, pozwala przygotować wodę i jedzenie do spożycia, używa się go do sygnalizacji, podnosi morale, odstrasza zwierzęta i owady, jest źródłem światła, jest również pomocny przy wytwarzaniu narzędzi czy wyposażenia. Należy zabierać ze sobą przynajmniej trzy niezależne od siebie źródła ogania, nauczyć się ich używać w różnych warunkach i opanować rozpalanie nimi ognia do perfekcji. Należy nauczyć się tworzenia różnych typów ognisk poznać ich zalety i wady. Do ognia można zaliczyć również sposób zwrócenia na siebie uwagi, jakiś rodzaj sygnalizacji. Pojazd czy wrak łatwiej jest zauważyć służbą ratowniczym niż pojedynczą osobę machającą rękami, oraz jest w nich dużo materiałów które można wykorzystać. Dlatego najlepiej zostać przy wraku lub w jego pobliżu jeżeli nic nam tam nie zagraża i wiemy że będziemy poszukiwani przez służby ratownicze. Do sygnalizacji można użyć dźwięku (krzyk, gwizdek, klakson, syrena huk wystrzału itp), ognia (zarówno światła i dymu), znaków sygnalizacyjnych, radia, lusterek i heliografu, latarek, wskaźników laserowych, paneli sygnalizacyjnych, środków pirotechnicznych i barwiących wodę, świateł chemicznych i wszystkiego co przyciąga uwagę.

W dalsze kolejności należy pomyśleć nad sposobem pozyskania wody, jej filtracją oraz gromadzeniem. Woda jest niezbędna człowiekowi do życia gdyż uznaje się że człowiek bez wody jest wstanie przeżyć około 3-4 dni. Czas ten może się skrócić nawet do kilkunastu godzin w niesprzyjających warunkach z których tylko kilka będziemy w stanie się poruszać i aktywnie funkcjonować. O sposobach pozyskiwania wody w terenie i jej przygotowaniu do spożycia napisano wiele książek i artykułów, warto nauczyć się przynajmniej kilku metod i umieć wykorzystywać je w terenie. 
Zazwyczaj ostatnim elementem nad jakim należy się zastanowić jest pożywienie. Przyjmuje się że zdrowy dobrze odżywiony człowiek jest w stanie przeżyć około trzech tygodni bez pożywienia. Jednak należy pamiętać o tym iż wysiłek fizyczny, psychiczny oraz niskie temperatury zwiększają znacząco zapotrzebowanie kaloryczne naszego organizmu. Również brak witamin, mikroelementów i soli, które są zużywane przez nasz organizm wpływa niekorzystnie na nasz organizm i może być fatalny w skutkach. Głód sam w sobie nie zabija ale może drastycznie obniżyć morale co bezpośrednio może prowadzić do rozkojarzenia, apatii co w kolei może doprowadzić do zagrożenia życia i zdrowie.

Zestaw survivalowy – jest to element wyposażenia składający się z kilku niezbędnych przedmiotów, który z zasady należy mieć tak jak nóż, zawsze przy sobie. Nie przenosi się go w plecaku lecz w dobrze zabezpieczonej kieszeni (najlepiej spodni) lub w dobrze zabezpieczonym etui na pasku. Taki zestaw musi być niewielki, i łatwy w przenoszeniu, nie może przeszkadzać , gdyż w przeciwnym wypadku nie będziemy go zabierać. Zawartość takiego zestawu jest już kwestią indywidualną, zależ głównie od posiadanej wiedzy i doświadczeni użytkownika oraz terenu w jakim będzie operował. Tego typu zestaw można przygotować samemu lub kupić gotowy. Może mieć charakter minimalistyczny np. nóż o stałej głowni, krzesiwo i manierka z metalowym kubkiem, lub bardziej złożony i dający większe możliwości.

Elementy takiego zestawu zazwyczaj pakuje się w metalową (najlepiej ze stali nierdzewnej lub z tytanu) prostokątną puszkę. Tego typu opakowanie pozwala w sytuacji awaryjnej wykorzystać je do gotowania w nim wody, ma optymalny stosunek pojemności do miejsca które zajmuje oraz dobrze zabezpiecza zawartość przed uszkodzeniami mechanicznymi i wodą. Aby uchronić się przed grzechotaniem zawartości w trakcie marszu, wolna przestrzeń wypełnia się watą która świetnie spisuje się jako rozpałka i zapala się od malej iskry. Spotyka się również pakowanie zawartość zestawu w etui wykonane z materiału, lub w pojemniki z tworzywa. Tego typu rozwiązania są często lżejsze i bardziej poręczne a w ich wnętrzu znaleźć można arkusz grubej foli metalowej który po odpowiednim złożeniu może służyć jako naczynie do gotowania. 

Taki zestaw nie jest nienaruszalnym zestawem, należy natomiast pamiętać aby wykorzystane rzeczy jak najszybciej uzupełnić. Oczywiście codzienne noszenie takiego zestawu mija się z celem ale zabieranie go z sobą na grzybobranie, wycieczkę górską czy trekking lub gdy oddalamy się na większe odległości od domu jest już wskazane.
Przykładowa zawartość takiego zestawu to:
metalowa puszka oklejona taśmą celem uszczelnienia
krzesiwo i zapałki („bezpieczne” lub sztormowe, jednak te drugie zabierają więcej miejsca)
świeczka (najlepiej z wosku naturalnego) – od zapałki odpala się świeczkę a od świeczki rozpala się ognisko, w awaryjnej sytuacji świeczkę z wosku naturalnego można zjeść.
piła drutowa, dwa skalpele lub żyletki lub mały nóż składany – piła do ciecia gałęzi i ścinania małych drzew, natomiast skalpele lub żyletki mogą zastąpić mały nóż a nie zajmują dużo miejsca
zestaw do łowienia ryb (haczyki, żyłka, ciężarki)
szkło powiększające lub soczewka Fresnela – pomaga przy usuwaniu kolców i rozpalaniu ogania.
mały kompas
drut mosiężny lub miedziany – można wykorzystać do budowy schronienia lub na sidła 
prezerwatywa (pudrowana, nie nawilżana, bez środków plemnikobójczych) jako pojemnik na wodę, do zabezpieczania przed wodą przedmiotów, można też wykorzystać ją do rozpalania ogania poprzez napełnianie jej wodą i skupiania promieni słonecznych.

Zestaw medyczny

- steri strips
- plastry w różnych wielkościach również z opatrunkiem
- gaziki nasączone alkoholem 
- mała maść z antybiotykiem (Tribiotic, Maxibiotic)
- tabletki przeciwbólowe 
- tabletki przeciwbiegunkowe
- nadmanganian potasu 
- w miarę możliwości leki przyjmowane na stałe przez posiadacza (zapas przynajmniej na 3-4 dni)
tabletki do odkażania wody 
zestaw do szycia (nici, agrafki, guziki, kilka igieł, jedna z dużym uchem)
sól w saszetkach – sól jest zużywana wraz z potem a ciężko ja pozyskać w naturze )
lusterko lub heliograf (dobrym rozwiązaniem jest też folia lustrzana samoprzylepna, przyklejona i zabezpieczona taśmą na wewnętrznej pokrywie puszki) do sygnalizacji.
mała latarka diodowa (np. Olight  i3EOS, Photon Freedom, Inova Microlight) lub małe światłą chemiczne
arkusz „grubej” foli metalowej 
gwizdek

Drugim elementem jaki należy mieć przy sobie jest nóż. Dobry nóż nie jest tani ale nie musi być też bardzo drogi. W przeciwieństwie do zestawu survivalowego nóż należy mieć zawsze przy sobie (oczywiście tam gdzie jest to prawnie dozwolone), powinien być on podstawowym elementem EDC. Do codziennego użytku zazwyczaj stosuje się noże składane typu folder, scyzoryki lub multitoole, rzadziej niewielkie noże 3-4 calowe z głownią stałą.
Jednak jeśli chodzi o nóż terenowy należy skupić się na nożu o głowni stałej, gdyż jego konstrukcja zapewnia dużą wytrzymałość zwłaszcza w przypadku budowy full tang . Jeśli chodzi o wielkość noża profil głowni i szlif są one raczej kwestia indywidualnych preferencji, umiejętności oraz rodzaju terenu w jakim się działa. Ważne aby taki nóż miał jak najmniej elementów które mogą ulec uszkodzeniu podczas pracy (np. micarta lub zytel jest bardziej odporna na uszkodzenia mechaniczne niż kreaton lub skóra). Nożem należy też umieć się posługiwać w sposób bezpieczny gdyż jest to narzędzie o ostrej krawędzi i czubku, które na skutek nieuwagi lub zmęczenia może zrobić nam krzywdę lub osobą postronnym. Więcej informacji dotyczącym noży, które ułatwią wybór właściwego noża można znaleźć w dziale Baza wiedzy – noże
Uzupełnieniem każdego noża w warunkach survivalowych jest składana piła lub piła drutowa. Tego typu narzędzie pozwala znacząco ułatwić pracę przy obróbce i przygotowaniu drewna na ognisko, czy do budowy schronienia. Piła jest również bezpieczniejsza od siekiery i bardziej precyzyjna, lżejsza, bardziej kompaktowa i wymaga mniejszego nakładu kalorycznego podczas pracy.

Kolejnym elementem który zawsze warto mieć przy sobie zarówno w zestawie EDC a zwłaszcza na jakiejkolwiek wycieczce jest apteczka. W przypadku braku apteczki można oczywiście korzystać z improwizowanych opatrunków i ziołolecznictwa jednak wymaga to uprzedniego zdobycia dość obszernej wiedzy w tym temacie. Apteczkę można poskładać samemu lub kupić gotowe zestawy. Kupienie gotowego zestawu jest dobrym rozwiązaniem gdyż można wyrzucić z niego to co nie jest niezbędne i dodać to co będzie bardzie przydatne a ich budowa cechuje się dużą przejrzystość zawartości . 
Zestawy medyczne wykorzystywane w survivalu różnią się od zestawów pierwszej pomocy tym iż w ich skład wchodzą również leki do radzenia sobie z drobnymi i średnimi dolegliwościami. Mogą się w nich znajdować specjalne medykamenty jak leki na malarie, na chorobę wysokościowa, stazy taktyczne, opatrunki uciskowe, opatrunki hemostatyczna lub leki które musza być przyjmowane na stałe. Skład takiej apteczki zależy głównie od wiedzy w zakresie pierwszej pomocy użytkownika oraz warunków w jakich ma być używana. 
Apteczki można podzielić na małe-indywidualne które cechują się niewielkimi rozmiarami (mieszczą się w kieszeni spodni czy kurtki) lecz wiąże się to z tym iż służą one do leczeni lekkich dolegliwości na krótkim okresie czasu (3-4 dni) niewielkich ran lub otarć. Ze względu na swoje rozmiary nie mają one możliwości radzenia sobie z poważnymi urazami. Drugim typem Apteczek są tzw. apteczki zespołowe- czyli duże zestawy które zabiera jedna osoba na grupę. Oczywiście może ona też zastąpić apteczkę indywidualna zwłaszcza jeśli znacząco oddalamy się od cywilizacji, lub zajmujemy się aktywnością o podwyższonym ryzyku obrażeń (np. trening strzelecki) . Tego typu zestawy medyczne są przystosowane do radzenia sobie nawet z poważnymi urazami i długofalowym leczeniem dolegliwości. Apteczka ma również wiele elementów które można wykorzystać w przypadku walki o przetrwanie, np. bandaże jako improwizowany sznurek i rozpałkę, folia NRC jako improwizowane schronienie lub śpiwór, tabletki na gardło mogą służyć do rozpalenia ognia.

Dobór właściwego ubioru jest kluczowy w zapewnieniu sobie optymalnej termiki i ochrony przed pogodą. Na rynku jest mnóstwo odzieży outdoorowej które cena wacha się od kilkunastu złotych do nawet kilku tysięcy. Dobrym rozwiązaniem jest zwrócenie uwagi na odzież z demobilu gdyż można kupić nową w pełni wartościową odzież za połowę ceny jej odpowiednika na rynku cywilnym. Więcej o Demobilu, wykorzystywanych materiałach, ich wadach i zaletach znajdą państwo w Baza wiedzy-Demobil. Odzież należy dopierać w taki sposób żeby przylegała do ciała ale nie krępowała ruchów i nie utrudniała krążenia powietrza pomiędzy warstwami. 
Ubiór należy dobierać warstwami, ubierać się na tzw. „cebulkę”, gdyż ten sposób ubioru pozwala regulować termikę i unikać pocenia się, wyziębienia lub przegrzania. Pierwszą warstwa takiego ubioru jest bielizna, jej zadaniem jest jak najszybsze odprowadzenie wilgoci od skóry i odtransportowanie jej do dalszych warstw odzieży, dzięki temu unika się wychłodzenia i obtarć. Przy wyborze bielizny należy unikać bawełny gdyż jest to materiał który po zawilgotnieniu bardzo długo schnie, przez co nie nadaje się na bieliznę zwłaszcza w klimacie zimnym. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie bielizny termalnej lub tzw. bielizny funkcyjnej. Ciekawą odmiana tego typu bielizny a raczej połączenia jej z wierzchnią bluzą, świetnie spisującą się w warunkach survivalowych są tzw. bluzy typu combat shirt. 
Kolejnymi warstwami odzieży są warstwy ocieplające. Lepiej mieć kilka warstw cienkich ocieplających niż jedna grubą, gdyż takie rozwiązanie zapewnia nam lepszy dobór ilości warstw w zależności od naszej aktywności. Są różne materiały stosowane na ocieplany polary, puch gęsi, primaloft, thinsulate, bawełna, wełna i wiele innych. Każdy z tych materiałów ma określone wady i zalety, należy je poznać i dobrać pod kątem tego w jakich warunkach będą wykorzystywane i do indywidualnych preferencji. Należy pamiętać również o tym iż pomimo tego iż wychodząc na wycieczkę (zwłaszcza w góry) mamy piękną pogodę to zawsze warto zabrać ze sobą jakiś sweter, bluzę czy polar. 
Ostatnią warstwą jest warstwa zewnętrzna. Zadaniem tej warstwy jest ochrona przed warunkami atmosferycznymi (wiatrem, deszczem, śniegiem). Materiał z którego jest wykonana powinien być wodoszczelny lub wodoodporny, i mieć możliwie dużą paroprzepuszczalność (oddychalność) aby uniknąć gromadzenia się wilgoci w warstwach ocieplających, co prowadzi do obniżenia ich wydajności cieplnej. Dobrym ale często drogim rozwiązaniem są kurtki membranowe, chronią one doskonale przed deszczem jednak maja ograniczona paroprzepuszcalność, zwłaszcza iż w warunkach survivalowych stosuje się membrany bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne („grubsze”), co zmniejsza ich oddychalność . Drugim mankamentem odzieży membranowej jest to iż gdy warstwa zewnętrzna (a dokładnie jej pokrycie DWR)przestaje „perlić” wodę, wówczas namaka i jej oddychalnośc spada niemal do zera, a takie namoknięcie jest tylko kwestią czasu. W związku z ograniczeniem oddychalności w warunkach wzmożonej aktywności (ostre podejście w górach, ciężka praca itp.) mogą one nie nadążyć z odprowadzaniem wilgoci i gromadzić jej nadmiar w warstwie ocieplającej, co prowadzi do znaczącego obniżenia jej właściwości cieplnych. W przypadku warunków zimowych warto skupić się na dużej wiatr szczelności i oddychalności kurtki niż na jej wodoszczelności, gdyż jedynym opadem jaki nam grozi jest śnieg. Jeżeli chodzi o warstwy zewnętrzne w naszym sklepie znajdziecie państwo ogromny wybór kurtek membranowych a także kurtek wiatroszczelnych i wodoodpornych o wytrzymałej konstrukcji świetnie spisujących się w warunkach survivalowych.
Dobrym rozwiązaniem warstwy zewnętrznej jest korzystanie z kurtki typu SMOCK która cechuje się dużą ilością praktycznych kieszeni oraz wiatro i wodo odpornością, a w połączeniu z Ponchem (płaszcz przeciwdeszczowy) które jest całkowicie wodoszczelne, tworzy świetny zestaw do działania we wszechstronnym terenie, a w przypadku noclegu poncho świetnie nada się do budowy schronienia.
Każda osoba która miała styczność z jakąkolwiek dziedziną aktywności ouddorowej wie że podstawą są dobre i wygodne buty. Wybierając obuwie należy skupić swoją uwagę głównie na obuwiu wykonanym ze skóry z możliwie jak najmniejszą ilością przeszyć. Należy zwrócić uwagę aby język był przyszyty do holefki na całej swojej długości. Taka konstrukcja w połączniu z impregnacją obuwia zapewni mu pełną wodoodporność i dużą oddychalność bez wykorzystywania membran (które mogą ulec uszkodzeniu mechanicznemu, i ograniczają paroprzepuszczalność). Drugim ważnym elementem obuwia jest podeszwa której bieżnik ma zapewnić nam dobrą przyczepność a kształt, sztywność i profil odpowiednie wsparcie dla stopy które ułatwia poruszanie się w trudnym terenie. Obuwie powinno dobrze zabezpieczać staw skokowy przed skręceniem gdyż jest on mocno obciążony zwłaszcza jeśli poruszamy się w nierównym terenie z ciężkim plecakiem. Decydując się na obuwie z membraną należy wybrać membranę o możliwie jak największej oddychalności i wodoodporności oraz zwrócić uwagę aby była wszyta na całej wysokości buta. Niektóre typy obuwia (zwłaszcza górskiego) posiadają specjalne otoki gumowe które zabezpieczają cholewkę przed uszkodzeniami mechanicznym w najbardziej narażonych miejscach jednak ich nadmiar może znacząco pogorszyć oddychalność obuwia. Należy jednak pamiętać że najważniejsze w wyborze obuwia jest dobór odpowiedniego rozmiaru i kształtu tak aby buty nie obcierały i nie powodowały odcisków. Przed każdą wycieczką buty należy rozchodzić, nawet jeśli tylko leżały nie używane przez dłuższy czas. Buty nie są tanią inwestycja jednak przy odpowiednim dbaniu o nie mogą starczyć na wiele lat.

Wyposażenie wodę oraz żywność potrzebna na wyprawie trzeba w czymś nosić, więc należy również zaopatrzyć się w dobry wygodny plecak o odpowiedniej pojemności i budowie. Plecaki można podzielić na plecak bez stelaża (miękkie) oraz ze stelażem (usztywnione). Plecaki ze stelażem dzieli się dodatkowo na plecaki ze stelażem wewnętrznym i zewnętrznym. Budowa systemu nośnego plecaka ma określone wady i zalety np. plecaki bez stelaża lub z lekkim usztywnieniem wewnętrznym świetnie nadają się jako plecaki miejskie oraz na krótkie wycieczki natomiast nie nadają się do przenoszenia ciężkich , „kanciastych” przedmiotów na dużych dystansach i przez długi okres czasu. Do przenoszenia dużych ciężarów na znacznych odległościach stosuje się plecaki ze stelażem gdyż doskonale rozkładają one ciężar i pozwalają na długotrwałe marsze bez kontuzji, uwierania, bólu pleców czy barków. Na komfort noszenia plecaka poza dobrze dobranym systemem nośnym ma również sposób pakowania go. Należy pakować najcięższe przedmioty jak najbliżej pleców w środkowych i górnych partiach plecaka, oraz zachować równomierne obciążenie celem uniknięcia przechylania plecaka na boki. Należy unikać również troczenia do zewnętrz plecaka ciężkich przedmiotów gdyż wymuszają one nienaturalne ułożenie ciała podczas marszu, lub mogą powodować kołysanie.

Wybierając plecak należy również zwrócić uwagę na jego pojemność . Pojemność plecaka podawana jest w litrach lub calach sześciennych, można przyjąć iż plecaki o pojemności od 10l do 25l to plecaki przeznaczone na jednodniowe wycieczki, zazwyczaj bez stelaża lub z lekkim usztywnieniem. Plecaki o pojemności od 30-50l to tak zwane plecaki trzydniowe czyli plecaki pozwalające nam wybrać się na dłuższą wycieczkę trwającą nawet kilka dni, zazwyczaj są to plecaki ze stelażem wewnętrznym (rzadko zewnętrznym) lub bez stelaża. Tego typu plecaki świetnie nadają się na 3-5 dniowe wycieczki w góry gdy śpimy w schroniskach i nie musimy zabierać ze sobą systemu do spania, dużych ilości wody i jedzenia. Natomiast plecaki powyżej 50-60l to już tak zwane plecaki wyprawowe które pozwalają spakować sprzęt nawet na kilkutygodniowa wycieczkę, są to plecaki ze stelażem wewnętrznymi i zewnętrznym. 
Ważnym argumentem przy wyborze plecaka jest tez układ kieszeni oraz materiały z których jest wykonany. Plecak powinien być wykonany solidnie ale nie powinien być przez to zbyt ciężki.
Dobry plecak na wycieczki ma jedna duża komorę główna która może być dzielona i ma do niej dostęp również z dołu plecaka. W komorze głównej powinna znajdować się kieszeń na system hydracyjny z możliwością swobodnego wyprowadzenia rurki na oba ramiona. Powinien mieć minimum jedna kieszeń „bezpieczną” zapinana na zamek np. pod klapą lub wewnątrz komory głównej oraz kilka kieszeni zewnętrznych do których wkłada się rzeczy z których korzystamy na bieżąco podczas marszu czy na krótkich postojach np. jedzenie, latarkę, napoje, telefon, środek przeciwko komarom i kleszczom, okulary przeciwsłoneczne. Dobrze aby plecak miał również boczne kieszenie u dołu ściągane na gumce które maja tysiące zastosowań, oraz system ściągaczy i troków który umożliwia zabezpieczenie ładunku przed kołysaniem i grzechotaniem oraz daje możliwość doczepienia na zewnątrz plecaka przedmiotów, np. mokrą kurtkę przeciwdeszczową, która będzie schła podczas marszu. Aktualnie większość dobrych plecaków jest już przez producentów wyposażana w pokrowiec przeciwdeszczowy który chowa się w dedykowanej kieszenie. Taki pokrowiec jest świetnym rozwiązaniem gdyż nie tylko zabezpiecz nam ładunek przed zamoknięciem ale również uniemożliwia wnikanie wody w materiał zewnętrzy plecaka dzięki czemu nie nosimy ze sobą dodatkowych kilogramów. 
Należy pamiętać również o tym iż żaden plecak nie jest wodoszczelny więc wniknięcie do niego wody jest tylko kwestią czasu. Aby zabezpieczyć rzeczy znajdujące się wewnątrz pakuje się je do worków na śmieci lub do bardziej wytrzymałych i wielorazowego użytku (można je wygonie zamykać i otwierać bez ryzyka uszkodzenia) worków przeprawowych. Tego typu zabezpieczeni pozwala uniknąć zamoczenia zawartości plecaka ale w sytuacji awaryjnej można użyć go przy pokonywaniu cieków wodnych, gdyż powietrze wewnątrz worków pomoże w utrzymaniu się na powierzchni wody. 
W niektórych przypadkach, zwłaszcza w przypadku krótkich wycieczek miejskich warto rozważyć zastosowanie zamiast plecaka torby naramiennej. Taka torba mniej rzuca się w oczy niż plecak ma o wiele mniejszą pojemność, dzięki czemu jest bardziej kompaktowa i łatwiej ją przewozić w środkach komunikacji. Pozwala ona uniknąć również (szczególnie w ciepłym klimacie) nadmiernego pocenia się okolicy pleców, dzięki czemu można oszczędzać wodę.

W warunkach survivalowych ważny jest właściwy dobór systemu noclegowego czyli zestawu przedmiotów do spania w terenie jeśli mamy możliwość go zabrać a jeśli nie to właściwe i staranne wykonanie schronienia. Należy pamiętać o tym iż w sytuacji stricte survivalowej takie schronieni nie musi być wygodne i przytulne ale musi pozwolić nam przetrwać noc czy niekorzystna pogodę do czasu ich ustania, kiedy biedzimy mogli je ulepszyć, lub do czasu przybycia pomocy a tagrze pozwolić zregenerować nam sily. Jeżeli schronienie ma nam służyć jedną noc powinno być ono proste i szybkie do wykonania np. szałas jednospadowy z miejscem do spania odizolowanym od podłoża, jeśli będziemy chcieli zawsze możemy takie miejsce rozbudować, dodać ściany boczne, unieść miejsce do spania ponad poziom gruntu oraz dodać ekran odbijający ciepło od ogniska.
Wykonując schronienie należy przede wszystkim wybrać właściwe miejsce. Nie może być ono narażone na silny wiatr, lawiny, dużą ilość owadów i wysoką wilgotność, nie może być w bezpośrednim pobliżu niego suchych gałęzi, gniazd owadów, ścieżek zwierząt i uschniętych drzew, teren powinien być w miarę płaski i „miękki”. Wybór schronienia zależy głównie od warunków klimatycznych terenowych i zasobów jakie mamy dostępne. Oczywistym jest iż tam gdzie występuje dużo śniegu a mało drzew lepszym rozwiązaniem będzie zbudowanie jamy śnieżnej czy jakiegoś rodzaju igloo a zebrane drewno przeznaczyć jako opał niż budowa szałasu. Jest wiele typów schronień które można zbudować, jednak najprostszym i najczęściej wykorzystywanym są różne odmiany szałasu jednospadowego lub dwuspadowego. Należy pamiętać iż wy przypadku szałasu jednospadowego im większy kont jego pochylenia tym większa jego wodoodporność, przez zwiększenie tego konta powyżej 60 stopni można sprawić aby materiały które przemakają skutecznie chroniły nas przed deszczem (należy tylko unikać bezpośredniego z nimi kontaktu). Im więcej czasu i energii poświęcimy na budowę schronienia tym będzie ono wygodniejsze i cieplejsze.
Mając możliwość zabrania ze sobą jakiegoś systemu noclegowego należy zastanowić się nad tym jakim warunkom ma on sprostać. Namiot, karimata i śpiwór są świetnym rozwiązaniem ale są ciężkie gdyż minimalistyczny zestaw tego typu przeznaczony na letnią pogodę waży około 2,5-3,5 kilo na bardziej wymagające warunki ta waga wynosi już około 5+ kilogramów. Świetnym i wszechstronnym substytutem namiotu jest poncho które dodatkowo ma na swoich krawędziach pkt do mocowania. Tego typu poncho można wykorzystywać jako pelerynę przeciwdeszczową , a w przypadku noclegu jako schronienie chroniące świetnie przed deszczem i wiatrem. Kolejnym świetnym rozwiązaniem są płachty z pkt montażowymi lub tzw. bascha i tarp. Są wykonane z nieprzemakalnych materiałów i mają kilkanaście pkt dzięki którym można za pomocą sznurków rozpiąć je w różnego typu schronienia. Tego typu rozwiązania są lżejsze od namiotu a równie dobrze, a czasem nawet lepiej spisują się w roli schronienia. Alternatywą dla namiotu i płacht są tzw. płachty biwakowe, worki bivi, lub norki, są to małe tunelowe jednoosobowe schronienia (czasem z systemem nośnym) których zaletom jest pełna osłona od wiatru deszczu i śniegu, szybkość rozstawiania, niski profil i niewielka waga. Natomiast głównymi wadami są niewielka ilość miejsca, brak możliwości gotowania wewnątrz i siadania. Jednak są ciekawym rozwiązaniem szczególnie dla osób szukających lekkiego i szybkiego schronienia. Często do budowy schronienia można użyć materiałów z naszego ekwipunku np. Foli NRC z apteczki czy worków na śmieci posklejanych taśmą.
Jeśli decydujemy się zabrać namiot to przede wszystkim należy dobrać jego odpowiednią wielkość, gdyż jak w przypadku każdego schronienia jest on ogrzewany przez osoby w nim znajdujące się więc im mniej miejsca do ogrzania, tym namiot cieplejszy. Namiot powinien mieć wytrzymałą konstrukcje zapewniającą mu stabilność i wytrzymałość nawet przy silnych powiewach wiatru, oraz wytrzymałą podłogę. Dobrym rozwiązaniem w namiotach są podwójne wyjścia które umożliwiają wentylowanie namiotu i zapewniają wygodę zwłaszcza jeśli w namiocie śpi kilka osób. Przydatną cechą namiotu zwłaszcza podczas deszczu jest konstrukcje która umożliwia podczepianie namiotu wewnętrznego do już rozłożonego tropiku dzięki czemu namiot wewnętrzny pozostaje suchy. Namiot powinien być na tyle wysoki aby można było w nim wygodnie usiąść, ułatwi to prace i ubieranie się w namiocie oraz posiadać przedsionek w którym można składować rzeczy oraz gotować posiłki. Ze wszystkich rodzajów schronień namiot będzie najwygodniejszy i najszybszy w rozstawianiu lecz najcięższy i będzie zabierał najwięcej miejsca.
W trakcie odpoczynku lub spania gdy siadamy lub kładziemy się należy pamiętać o izolowaniu się od podłoża gdyż w ten sposób bardzo szybko wychładza się organizm. Można do tego celu użyć karimaty, lub jeśli nie planujemy noclegu odpowiednio dociętego w kształcie siedziska jej kawałka żartobliwie nazywany „poddupnikiem”. Do spania można używać różnego rodzaju mat które cechują się głównie większą lub mniejszą wygodą, izolacyjnością, kompaktowością oraz wagą. Wygoda i izolacyjność w dużej mierze zależą od rodzaju konstrukcji i grubości, natomiast waga i kompaktowość od konstrukcji i użytych materiałów Maty biwakowe dzieli się na karimaty (często nazywane matami lub izomatami) maty samopompujące oraz materace dmuchane. Karimaty są świetnym rozwiązaniem tam gdzie istnieje duże prawdopodobieństwo uszkodzenia mechanicznego (np. na ostrych kamieniach), zależy nam na niskiej wadze a nie zależy nam na kompaktowych wymiarach. Rozwiązaniem pośrednim pomiędzy karimatami a materacami dmuchanymi są maty samopompujące które jednak są najcięższe z całej trójki. Materace dmuchane są najmniej odporne na uszkodzenia mechaniczne , jednak w przypadku dobrych materacy nie można użyć określenia delikatne, natomiast są relatywnie lekki i niesamowicie kompaktowe. Materace dmuchane alternatywnie można wykorzystać do pokonywaniu przeszkód wodnych. Jeśli nie mamy ze sobą żadnej maty do spania należy schronienie wyłożyć grubą warstwa suchej trawy, słomy, puchu z palek wodnych liści lub igliwia, które zapewnią nam nie tylko wygodne i miękkie miejsce do spania, ale również dużą izolacyjność cieplną. Można również podnieść takie miejsce do spania ponad poziom gruntu co dodatkowo podniesie jego waloru użytkowe i termiczne, oraz ochroni nas od różnego rodzaju owadów i żyjątek które poruszają się na poziomie gruntu. 
Wygodnym i szybkim sposobem odizolowania się od gruntu jest spanie w hamaku który można kupić lub wykonać samemu. Hamak może być wykonany z odpowiednio splecionego sznurka lub z materiału który dodatkowo zabezpiecza przed wiatrem . 
Gdy śpimy nasz organizm nie porusza się, jest w spoczynku, więc nasze mięśnie nie wytwarzają ciepła w związku z czym potrzebujemy wówczas większej izolacyjności cieplnej. Jeśli nie mieliśmy możliwości zabrania ze sobą jakiegoś rodzaju koca czy śpiworów, należy wówczas nałożyć na siebie wszystkie warstwy ocieplające jakimi dysponujemy, a jeśli nie będzie to wystarczające to przestrzeń pomiędzy warstwami odzieży wypełnić materiałem izolacyjnym np. pogniecione gazety, sucha trawa, wnętrzem(puch) pałek wodnych, wypełnieniem siedzisk itp.
Jeśli możemy zabrać ze sobą śpiwór wówczas należy wybrać śpiwór o odpowiedniej konstrukcji, wypełnieniu, wielkości i właściwej termice. Śpiwór ogrzewamy temperaturą własnego ciała więc im śpiwór jest bardziej dopasowany do naszej wielkości i sylwetki tym mniej pustego miejsca do ogrzania, lecz jeśli śpiwór jest np. za ciasny w biodrach to ocieplina w tych miejscach jest ściskana i tworzą się tzw. mostki termiczne które prowadzą do wychłodzenia. Kolejną cechą którą należy wziąć pod uwagę jest dobór odpowiedniej termiki czyli temperatur w których śpiwór spisuje się najlepiej. Jeśli wybierzemy śpiwór i zbyt wysokiej izolacyjności termicznej, będzie nam w nim za gorąco, będziemy się pocić (tracić niepotrzebnie wodę, zmniejszać izolacyjność ocieplany)i rozpinać oraz będzie dodawał zbędnych kilogramów. Natomiast jeśli wybierzemy śpiwór o za niskiej izolacyjności to w nocy będziemy marznąć i budzić się co chwile, co znacząco pogorszy naszą regeneracje sił. W przypadku śpiworów stosuje się dwa rodzaje wypełnienia które zapewnia izolacyjność, puch oraz wypełnienia syntetyczne. Wypełnienie puchowe zapewnia znacznie wyższe parametry termiczne przy niższej wadze jednak jest drogie i w przypadku zawilgocenia lub zamoczenia, znacząco spada jego izolacyjność oraz bardzo ciężko je wysuszyć . Natomiast wypełnienie syntetyczne jest znacznie tańsze od puchu, ma mniejsze parametry izolacyjne w stosunku do swojej wagi lecz potrafi zachować dużą część parametrów nawet jak jest zamoczone.

Nauka rozpalania i podtrzymywania ogania jest kluczową dziedziną sztuki przetrwania. Dzieje się tak dlatego że ogień ma wiele zastosowań, przede wszystkim daje ciepło a hipotermia zabija znacznie szybciej niż odwodnienie, pozwala na skuteczną i widoczną z dużej odległości sygnalizacje, co znacząco zwiększa nasz szanse przeżycia, a w przypadku dłuższego pobytu w warunkach walki o przetrwanie umożliwia uzdatnianie wody i przygotowywanie pożywieni. Ogień można rozpalić na wiele sposobów ale należy pamiętać że samo rozpalenia ognia to tylko polowa sukcesu, aby być pewnym że ogień nie zgaśnie, należy doprowadzić palenisko do stanu w którym można będzie w nim palić nawet wilgotnym drewnem. Przed przystąpienie do rozpalania ognia należy przygotować miejsce na ognisko. W kole o promieniu około 1,5-2m należy usunąć wszystko co może się zapalić i w miarę możliwości usunąć ściółkę do gołej ziemi. Następnie należy przygotować platformę, wystarczy ułożyć kilka grubszych suchych patyków na których układa się rozpałkę, zapewnia to lepszy dopływ powietrza, oraz zwiększa ilość wytworzonego żaru, i ochrania rozpałkę przed wilgocią z gruntu. W przypadku gdy jest mokro lub jest duża ilość śniegu należy taką platformę wykonać z świeżych (mokrych) nie okorowanych, drągów lub kłód i pokryć je warstwą ziemi lub innego trudno palnego lub niepalnego materiału.
Przy rozpalaniu ognia należy pamiętać o tzw. trójkącie ognia. Trójkąt ten składa się z powietrza, paliwa i temperatury, w przypadku gdy zabraknie choć jednego z tych czynników ogień zgaśnie. Po przygotowaniu miejsca na ognisko należy przygotować rozpałkę, podpałkę i paliwo właściwe w ilości która pozwoli uzyskać mocny i silny płomień oraz dużą ilość żaru. Jeśli ognisko jest odpowiednio rozpalone można w nim palić nawet wilgotnym drewnem a mokre drewno układa się dookoła ognia co pozwoli je wysuszyć a następnie użyć jako paliwa.
Rozpałka jest to materiał który zapala się od niewielkiej temperatury, nawet od niewielkiej iskry. Jest wiele materiałów na rozpałkę jednak jednymi z najlepszych jest kora brzozowa, włókna konopne, nawęglona bawełna, ususzony błyskoporek, wata, bawełniane kłaczki, wiórki drewniane zwłaszcza jeśli mają dużą zawartość żywicy. Dobrym nawykiem jest posiadanie zawsze przy sobie niewielkiej ilości rozpałki w wodoodpornym pojemniku. W naszym sklepie znajdziecie Państwo paliwo żelowe które świetnie nadaje się na rozpałkę i zapala się od niewielkiej iskRy. Po uzyskaniu niewielkiego płomienia lub żarzącej się rozpałki należy umieścić rozpałkę na palenisku i dołożyć niewielka ilość suchej podpałki. Podpałka składa się z suchych cienkich patyków, suchej trawy czy specjalnie przygotowanych pukli drewnianych, które łatwo się zapalają. Zadaniem podpałki jest podtrzymanie ogania i wytworzenie na tyle dużej temperatury aby można było zacząć dokładać paliwo. Nie należy przesadzać z ilości podpałki dokładaną na raz gdyż zbyt duża ilość ogranicza dostęp powietrza do ogania i może go zdusić. Jeśli uzyskamy odpowiednią temperaturę można zacząć dokładać paliwo które składa się już z grubych patyków i drągów, które palą się długo i dają dużo ciepła.
Trudności przy przygotowaniu ogniska może nastręczyć znalezienie suchego drewna, zwłaszcza jeśli od dłuższego czasu pada deszcz lub wszystko pokryte jest mokrym śniegiem. W takiej sytuacji należy unikać drewna leżącego na ziemi, gdyż ono zawsze jest wilgotne. Należy skupić się na poszukiwaniu drewna które znajduje się w miarę możliwości w pozycji pionowej np. suche stojące drzewo, nawet jeśli będzie mokre z zewnątrz jego wnętrze będzie suche. Aby ocenić czy drewno jest suche należy je okorować i zbliżyć je do warg co pozwoli wyczuć wilgoć w drewnie.
Do rozpalenia ognia można użyć wielu rzeczy począwszy od tradycyjnych metod tarcia np. metoda łuku ogniowego, poprzez tradycyjne krzesiwa ze stali węglowej i zapałki po nowoczesne krzesiwa syntetyczne i zapalniczki. Do rozpalania ognia można użyć też metod mniej konwencjonalnych takich jak skupianie promieni słonecznych, energie elektryczną z akumulatora lub nawet z baterii lub środków chemicznych np. nadmanganian potasu wymieszany z cukrem odpalany za pomocą gliceryny. W naszym sklepie znajdziecie państwo ogromny wybór krzesiw począwszy od bloków magnezowych po półautomatyczne krzesiwa które można obsługiwać jedną ręką. Przy używaniu nowoczesnego krzesiw syntetycznych należy pamiętać aby rozpałka była odpowiednio rozdrobniona tak aby mogła się zająć od iskier. Pocierając tarnikiem o krzesiwo należy go docisnąć tak aby wytworzyć dużo iskier o wysokiej temperaturze co ułatwi rozpalenia rozpałki. Używając zapałek należy pamiętać o tym iż łatwiej i bezpieczniej jest od zapałki odpalić świeczkę i nią rozpalić ognisko niż próbować robić to tylko zapałką.
Jeśli ognisko po rozpaleniu ma nam służyć do ogrzewania należy ukierunkować bijące z niego ciepło. Do skierowania ciepła w pożądanym kierunku buduje się ekrany odbijające z bali drewnianych. Tego typu ekrany dodatkowo osłaniają ogień od silnego wiatru i poprawia ciąg powietrza co zwiększa efektywność paleniska. Jeśli mamy dostępne materiały można pokusić się o zrobienie niewielkiego piecyka który może dogrzewać wnętrze schronienia a dym będzie wyprowadzany przewodem kominowym na zewnątrz.
Jeśli zaś ognisko ma służyć do przygotowywania posiłków i uzdatniania wody należy przygotować je w taki sposób aby można było w pewnym sensie sterować wytwarzaną temperaturą i ustawiać w sposób stabilny i bezpieczny naczynia do przyrządzania posiłków. Świetnymi paleniskami nadającymi się do przyrządzania posiłków jest klasyczne ognisko z zastosowaniem rusztu lub trójnogu do podwieszania naczyń oraz tzw. ognisko typu dakota fire pit lub piec jukoński. Jednak nie wszędzie można rozpalić ognisko z przyczyn prawnych lub z braku opału. Oczywiście jeśli szykujemy się na wycieczkę i wiemy że będzie trwała cały dzień lub parę dni warto zabrać ze sobą jakiegoś rodzaju kuchenkę na której przygotujemy herbatę lub coś ciepłego do jedzenia. Przygotowywanie posiłków na tego typu maszynce jest proste i zdecydowanie szybsza niż nad ogniskiem, nie wymaga tyle przygotowań i energIi. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kuchenek na różne paliwa, każdy rodzaj paliwa ma określone wady i zalety więc warto uważnie przyjrzeć się temu tematowi gdyż może się okazać że kuchenka która świetnie dział w lato, nie działa w warunkach zimowych. Wygodnym i tanim rozwiązaniem na warunki letnie są kuchenki na paliwa stałe, kuchenki spirytusowe i żelowe (np. kuchenka turystyczna BCB, ESBIT czy trangia), są bardzo kompaktowe, mają bardzo prosta konstrukcję (nie ma w nich co się popsuć) a wykorzystywane w nich paliwo można wykorzystać jako rozpałkę do ogniska. Kuchenki tego typu nie nadają się za bardzo na warunki zimowe gdyż maja za małą wydajność, nie nadają się do stawiania na nich cięższych naczyń oraz w niektórych przypadkach mogą wydzielać szkodliwe opary podczas palenia, więc nie można ich stosować w schronieniu. Drugim najczęściej wykorzystywanym typem kuchenek choć droższym niż poprzednie są kuchenki gazowe. Ich zaletą jest łatwość obsługi wydajność oraz kompaktowe rozmiary, waga (nawet poniżej 60 g) i prostota budowy. Składają się z palnika oraz kartusza z gazem, kartusze mają różne pojemności w związku z czym można dobrać odpowiedni kartusz do ilości potrzebnego nam paliwa, tak aby nie zajmował zbyt dużo miejsca i żeby nie nosić zbędnych kilogramów. Kuchenki gazowe nadają się świetnie na warunki letnie oraz jesienno-wiosenne a w przypadku zimowych stosuje się specjalne kartusze o bardziej kalorycznej mieszance gazu. Istnieją na rynku specjalne systemy przeznczone d gotowania wody które są w stanie zagotować 0,5l wody w okolicach minuty. Największą wadą tego typu kuchenek jest to iż ich sprawność w większości przypadków (są wyjątki np. MSR Reacto lub kuchenki podające płynny gaz do palnika np. Optimus Vega) znacząco spada pod wpływem niskiej temperatury i wysokości oraz to że kartusze z gazem nie są wszędzie dostępne i nie można ich przewozić samolotem. Ostania grupą kuchenek nazywaną często kuchenkami ekspedycyjnymi są kuchenki wielopaliwowe. Kuchenki tego typu działają na różnego rodzaju paliwa płynne, naftę, benzynę, ropę a w niektórych przypadkach również na gaz. Zaletom tych kuchenek jest to iż paliwo do nich można dostać wszędzie na świecie, wystarczy iść na zwykłą stacje paliw lub użyć nafty do lamp, łatwo i precyzyjnie można kontrolować siłę płomienia, nie są czułe na duże wysokości i zimne temperatury, oraz to iż po oczyszczeniu butelki z paliwa można je przewozić samolotem. Ich największa wadą jest cena, waga i wymiary gdyż są większe i cięższe od kuchenek gazowych i mniej poręczne oraz są trochę bardziej skomplikowane w użyciu i mają więcej części które mogą ulec uszkodzeniu. Należy pamiętać że każda kuchenka będzie najbardziej efektywna jeśli osłoni się ją od wiatru, użyje naczynia o odpowiedniej wielkości i kształcie oraz zakryje się je przykryciem. Rozwiązaniem pośrednim pomiędzy kuchenkami a ogniskiem są kuchenki na drewno oraz tzw. gaz drzewny. Paliwem dla tego typu kuchenek jest drewno (a w niektórych przypadkach wszelkiego rodzaju palne materiały)w związku z czym zazwyczaj będziemy mieli do niego nieograniczony dostęp, leczy wymagają one przygotowania drewna przed rozpaleniem co pochłania czas i energię. Kuchenki te mogą mieć bardzo prostą budowę (składającą się z kilku odpowiedni wyprofilowanych metalowych elementów) lub bardziej skomplikowanych wyposażonych w wiatrak wymuszający ciąg powietrza i zwiększający efektywność kuchenki oraz w specjalne ogniwa które wytwarza energie elektryczną do zasilania wiatraka korzystając z różnicy temperatur pomiędzy paleniskiem a temperaturą zewnętrzną (energia ta może zostać wykorzystana do ładowania urządzeń elektrycznych).

Ogień jak już pisałem wcześniej nadaje się świetnie do sygnalizacji. Ognisko sygnalizacyjne ustawia się w możliwie najwyższym punkcie z maksymalna widocznością we wszystkich kierunkach . Ognisko takie najlepiej zbudować na trójnogu i platformę unieść nad poziom gruntu, pozwoli to uchronić podpałkę od zawilgocenia. Ognisko to przygotowuje się warstwami z zachowaniem dużego przepływu powietrza aby wytworzyć duży ciąg. Do podstawowej warstwy używa się różnej wielkości suchych patyków a w środek wkłada się łatwo i mocno palące się materiały np. kora brzozowa. Zewnętrzna warstwę układa się zielonych liści i traw w taki sposób aby na grze było jej jak najwięcej a boki paleniska były tylko lekko osłonięte. Taka konstrukcja pozwala na szybkie rozpalenia się ognia a zielone gałęzie osłaniają podpałkę przed deszczem i dają gęsty biały dym który dzięki dużemu cugowi unosi się wysoko w górę i jest widoczny ze znacznej odległości. Można uzyskać gęsty czarny dym dorzucając do ognia tworzywa sztuczne, oleje, folie, pokrowce siedzeń, gąbki, opony itp jednak należy pamiętać że taki dym jest silnie toksyczny. W warunkach nocnych należy zieloną warstwę zrzucić przed rozpalaniem ognia co pozwoli na uzyskanie dużej ilości jasnego światła. Międzynarodowym znakiem sygnalizacyjnym oznaczającym potrzebę udzielenia szybkiej pomocy są trzy jasno palące się ogniska. Do sygnalizacji można użyć również jaskrawych materiałów widocznych z dużej odległości czy znaków ułożonych na ziemi lub ustawionych pionowo. Ważne żeby takie znaki wyraźnie oddzielały się od otoczenia. Szykując sprzęt na wycieczkę warto zabrać ze sobą chociaż jedno urządzenie sygnalizacyjne. Takim podstawowym w dzisiejszych czasach urządzeniem sygnalizacyjnym jest telefon (który może nawet podać dokładną pozycję ratownikom) więc warto zadbać aby był wypełni naładowany (można zabrać dodatkową baterię lub przenośną ładowarkę), zabezpieczyć go przed zamoczeniem i przed zimnem gdyż skróci ono znacząco czas pracy baterii a nawet może uszkodzić telefon. Minusem telefonu jest głównie to że nie wszędzie można złapać zasięg więc warto wyposażyć się w alternatywne źródło sygnalizacji. Można wzywać pomocy przy użyciu gwizdka (trzy sygnały), lusterka sygnalizacyjnego lub jego odmiany heliograf. Urządzenia te są tanie i mają niewielkie rozmiary, więc warto rozważyć taki przedmiot przy wyborze wyposażenia na wycieczkę. Skutecznym środkiem sygnalizacyjnym, lecz wymagającym odpowiedniego przeszkolenia i wiedzy są radiotelefony i urządzenia pirotechniczne. Dwoma bardzo skutecznym pirotechnicznym środkami sygnalizacyjnymi są ręczne miotacze flar (pistoletowy lub długopisowy) oraz tzw. flary dzienno nocne które z jednego końca wypuszczają gesty dym (do sygnalizacji w dzień) a z drugiego końca jasno palący się płomień (do sygnalizacji w nocy).
Woda pozyskiwanie filtracja
Nauka pozyskiwania wody w warunkach terenowych i jej uzdatniania jest jedną z najważniejszych dziedzin w survivalu. Woda jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jej braki powodują nie tylko pragnienie ale osłabienie, utrudniają logiczne myślenie i podejmowanie decyzji a w krytycznych sytuacjach porozumiewanie się, poruszanie się i prowadzi do śmierci. Pozyskiwanie wody w warunkach naturalnych jest bardzo szerokim zagadnieniem które ciężko choć w małym stopniu przybliżyć w tym artykule ale jest wiele rzeczy które już pozyskaną wodę umożliwia nam przechowywać i uczynić zdatną do spożycia. W pierwszej kolejności należy skupić się na zaoszczędzeniu już posiadanej ilości wody i unikaniu jej strat ( niepotrzebne mycie się czy mycie zębów, zmywanie, nadmierne pocenie, nagrzewanie organizmu, unikać jedzenia)
Wodę należy pozyskiwać z możliwie najczystszego dostępnego źródła, najlepiej jeśli jest to źródło bijące z ziemi, szybko biegnący strumień lub niewielka rzeka o przejrzystej wodzie która nie ma żadnego nieprzyjemnego zapachu, i nie płynie przez miejsca w których mogła by zostać skarżona chemicznie np. miasta, obok pól rolnych lub fabryk przemysłowych. Należy unikać stojącej mętnej wody szczególnie jeśli w około niej nie znajduje się zielona roślinność a na brzegach znajdują się różnego rodzaju wysolenia i minerały. W przypadku wody morskiej należy skupić się na jej destylacji lub korzystać ze specjalnych pakietów do odsalania wody oraz filtrów odwróconej osmozy, gdyż nie można jej pić ze względu na zbyt dużą zawartość soli. Jeżeli chodzi o pozyskiwanie wody ze śniegu jest ona zdatna do picia bezpośrednio po stopieniu. W przypadku pozyskiwania wody ze śniegu należy pamiętać że lepiej topić lud niż śnieg gdyż lud zawiera więcej wody i pozwoli na zaoszczędzenia czasu i paliwa. Nie należy jeść śniegu, jeśli nie mamy możliwości rozpalić ognia lub użyć maszynki do gotowania, to w skrajnych przypadkach należy napełnić jakiś pojemnik śniegiem lub lodem i umieścić go w wewnętrznych warstwach odzieży gdzie stopi się pod wpływem temperatury naszego ciała, należy jednak pamiętać że może to prowadzić do pogłębienia wychłodzenia organizmu.
Jeśli zmuszeni jesteśmy pozyskać wodę, ze względu na jej barak w naturalnych źródłach, należy skupić się na najprostszych metodach czyli łapaniu deszczówki, zbieraniu rosy czy pozyskiwaniu jej z naturalnie tworzących się kałuż po opadach lub gromadzącej się w otworach drzew i skał. Wodę można zlokalizować w zagłębieniach terenu, dnach dolin, gdyż w naturalny sposób tam spływa. Jeśli mamy dostępność do jaskiń w nich można znaleźć skraplającą się wodę ze ścian, która jest wstępnie przefiltrowana przez grunt. Jeśli nigdzie na powierzchni gruntu nie widać wody należy szukać jej pod powierzchnią np. kopać w miejscu występowania bujnej roślinności lub na dnie wyschniętych cieków wodnych, woda może znajdować się na niewielkiej głębokości pod powierzchnią. Wodę można pozyskać również za pomocą energii słonecznej, torby transpiracyjnej z roślinności oraz destylatora słonecznego bezpośrednio z gruntu oaz z roślin i zwierząt.
Jeżeli pozyskujemy wodę ze źródeł powierzchniowych (jeziora, strumienie, kałuże ,rzeki itp.) pomimo tego iż jest przejrzysta i nie ma nieprzyjemnego zapachu należy traktować ją z dużą dozą ostrożności, jeżeli mamy możliwość należy ją uzdatnić (przegotować, przefiltrować, użyć środków uzdatniających wodę) gdyż mogą znajdować się w niej bakterie, wirusy lub zanieczyszczenia chemiczne które mogą wywołać różnego rodzaju choroby a podwyższona temperatura, wymioty i biegunka pogłębiają stan odwodnienia. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów filtrów o różnej wydajności, wielkości i zasadzie działania, które skutecznie oczyszczą nawet mocno zanieczyszczona wodę. Używając tych filtrów należy pamiętać o tym iż pomimo tego że są one w stanie przefiltrować naprawdę brudna wodę (ale ogranicza to znacznie ich żywotność, a w skrajnych sytuacjach może je zapchać) to jeżeli mamy taka możliwość należy wodę wstępnie przefiltrować np. przez prowizoryczny filtr z piachu i węgla drzewnego, kawałek gęstego materiału lub chociażby filtr do kawy, co pozwoli pozbyć się większych zanieczyszczeń stałych, oraz odstawić wodę na kilkanaście minut co pozwoli na opadniecie na dno pojemnika pozostałych zanieczyszczeń. Tak przygotowana wodę filtruje się od powierzchni do momentu w którym zaczynamy zasysać do filtra osad. Dobrym, wygodnym i kompaktowym rozwiązaniem jest stosowanie tabletek uzdatniających wodę które po wrzuceniu do wody i odczekaniu określonego czasu zabijają bakterie i wirusy jednak nie filtrują one wody więc dobrym nawykiem przed ich stosowaniem jest wstępne przefiltrowanie prowizorycznym filtrem i odstanie wody. Do uzdatniania wody można używać również promieniowania UV energii słonecznej a nawet przedmiotów które znajdują się w każdym domu takich jak wybielacz jodyna czy nadmanganian potasu. Dobrym sposobem na pewne oczyszczenie mocno zanieczyszczonej wody jest stosowanie kilku metod np. filtracja za pomocą filtra, destylowanie i przegotowanie.
Aby móc zebrać wodę lub przechowywać i przenosić wodę zdatną do picia należy posiadać jakiegoś rodzaju szczelny pojemnik. Na rynku jest wiele rodzajów tego typu pojemników przeznaczonych do turystyki, mają one określone wad.